Có thể hủy di chúc đã lập và lấy lại giấy tờ nhà đã giao cho người khác giữ được không?

Tóm tắt câu hỏi:

Có thể hủy di chúc đã lập và lấy lại giấy tờ nhà đã giao cho người khác giữ được không?

Chào Luật sư, Luật sư cho em hỏi, năm 2012 bà nội em có làm di chúc để chia đôi tài sản là ngôi nhà của bà cho 2 người con của mình gồm cô Hai và cha em. Nhưng do cha đã mất lúc em 3 tuổi, cộng thêm việc anh hai em bị nghiện và mẹ em không biết giữ tiền nên mọi người trong gia đình và họ hàng đều thống nhất để em thay cha nhận thừa kế (nay em đã 25 tuổi), di chúc và giấy tờ nhà lúc đó bà đều giao cho cô Hai em giữ giùm. Sau đó đầu năm 2016, do bà em bệnh nặng nên gia đình đưa đi điều trị và cũng đã qua nguy kịch. Tuy nhiên, sau khi đỡ bệnh, bà em chỉ có thể nằm 1 chỗ, đi lại gần như không thể nên đã suy nghĩ lại và muốn thay đổi di chúc như sau: “bà muốn cho cháu 3/4 do hoàn cảnh khó khăn vì còn anh bị nghiện và mẹ già, còn con gái 1/4 do cô đã có nhà và con cái đã đi làm”. Nhưng sau khi bà gọi điện bảo cô Hai đem di chúc và giấy tờ nhà cho bà xem thì cô em lại bảo rằng bà không còn tỉnh táo nên khăng khăng không trả cho bà cũng như không còn tới chăm sóc bà mà bỏ đi du lịch 1 tháng. Em và mẹ đều rất giận cô nhưng không làm được gì bởi cô đã nắm hết giấy tờ nhà của bà. Em cũng đã hỏi thử bên Ủy Ban Phường có cách nào thay đổi di chúc không nhưng họ bảo bắt buộc phải có bằng chứng chứng minh bà là chủ sở hữu ngôi nhà đó và tờ di chúc cũ mới thay đổi được. Liệu có cách nào giúp cho bà em xin hủy bỏ di chúc cũ và lấy lại giấy tờ nhà không? Mong sớm nhận được câu trả lời từ luật sư.

Người gửi: Nguyễn Nhất Thái (Thành phố Hồ Chí Minh)

Luật sư tư vấn:

Xin chào anh! Cảm ơn anh đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của anh, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn anh như sau:

1/ Căn cứ pháp lý

– Bộ Luật dân sự năm 2015;

– Bộ Luật tố tụng dân sự năm 2015;

2/ Có thể hủy di chúc đã lập và lấy lại giấy tờ nhà đã giao cho người khác giữ được không?

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Việc lập di chúc để lại tài sản là quyền của cá nhân. Người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ di chúc vào bất cứ thời điểm nào. Nghĩa là cá nhân có thể lập di chúc tại nhiều thời điểm khác nhau trong cuộc đời của mình. Nhưng di chúc có hiệu lực pháp luật là di chúc được lập sau cùng thể hiện ý chí của cá nhân và đảm bảo tính hợp pháp theo quy định pháp luật. Hình thức của di chúc có thể bằng miệng hoặc văn bản nhưng phải đảm bào tính hợp pháp theo quy định tại Điều 630 Bộ Luật dân sự năm 2015 như sau:

“Điều 630. Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.“

Năm 2012, bà của anh đã lập di chúc để chia đôi căn nhà cho cô hai của anh và cha anh. Đó là văn bản di chúc đầu tiên thể hiện ý chí của bà anh. Nhưng hiện nay bà muốn thay đổi nội dung di chúc đã lập là điều hoàn toàn hợp pháp vì bà vẫn còn sống và vẫn còn đủ minh mẫn với các quyết định của mình. Theo quy định pháp luật hiện hành, bà anh có thể lập một di chúc khác bằng văn bản hoặc bằng miệng. Nhưng để đảm bảo tính hợp pháp cao hơn và tránh các tranh chấp, bất lợi có thể phát sinh sau khi bà anh mất, chúng tôi khuyên bà anh nên lập di chúc bằng văn bản. Đối với hình thức di chúc bằng văn bản thì phải thực hiện kèm theo thủ tục công chứng hoặc chứng thực.

Công chứng và chứng thực đều là hoạt động làm chứng, ghi lời chứng của cá nhân, tổ chức, cơ quan được nhà nước giao thẩm quyền. Song giữa công chứng và chứng thực có nhiều điểm khác nhau và giá trị pháp lý của hai văn bản này cũng khác nhau. Để không mất thời gian của khác hàng, chúng tôi khuyên khách hàng nên chọn hình thức công chứng đối với di chúc để đảm bảo tư tính pháp lý chắc chắn cho bản di chúc cũng như khả năng tránh các tranh chấp sau này.  

Như vậy, nếu bà anh chưa thực hiện thủ tục sang tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cô hai anh và cho bố anh thì bà anh hoàn toàn được quyền lập một bản di chúc khác để định đoạt căn nhà sau khi bà mất. Di chúc mới lập gần đây sẽ có hiệu lực thay cho bản di chúc cũ đã lập năm 2012. Để đảm bảo tính hiệu lực của di chúc mới và hủy bỏ hiệu lực của di chúc cũ, trong nội dung di chúc mới có ghi rõ hủy bỏ toàn bộ nội dung của di chúc đã lập (ghi rõ ngày, tháng, năm của di chúc cũ)

Đối với việc lấy lại giấy tờ nhà đất đã giao cho cô hai anh giữ: Theo quy định pháp luật, việc bà anh giao giấy tờ nhà đất đứng tên bà cho cô anh giữ có thể quy vào là hợp đồng gửi giữ trong quan hệ dân sự. Theo đó, khi bà anh muốn đòi lại giấy tờ nhà đất đã giao cho cô anh giữa, thì cô anh phải trả lại. Vì cô anh đã không trả lại nên bà anh có quyền khởi kiện ra Tòa để cô anh phải thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng là trả lại giấy tờ nhà đất cho bà. Để khởi kiện ra Tòa, bà anh hoặc anh phải thu thập chứng cứ để chứng minh quan hệ hợp đồng. Các chứng cứ đó có thể là bằng giấy tờ, văn bản hoặc thông qua nhân chứng. Chứng cứ càng nhiều thì lợi thế thắng kiện, đòi lại được giấy tờ càng cao. 

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về Có thể hủy di chúc đã lập và lấy lại giấy tờ nhà đã giao cho người khác giữ được không?. Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.