Đăng ký đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào?

Tóm tắt câu hỏi:

Đăng ký đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào?

Bố em làm công việc tự do nên không được tham gia đóng bảo hiểm. Giờ em muốn đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện để sau này về hưu bố em có tiền lương hưu thì sẽ phải đăng ký như thế nào? Mức đóng hàng tháng là bao nhiêu ạ? Em xin chân thành cảm ơn.

Người gửi: Vũ Hồng Quân (Lào Cai)

Luật sư tư vấn

Xin chào bạn! Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:

Bảo hiểm xã hội ra đời nhằm bảo đảm cuộc sống cho những người lao động và gia đình họ trước những rủi ro xã hội như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, mất việc làm,… làm giảm hoặc làm mất khả năng thu nhập. Chính vì vậy, mọi người lao động đều có quyền hưởng bảo hiểm xã hội. Đối với những lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì vẫn có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014: “Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này”.

Vậy đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào? Để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, trước tiên bố bạn cần nộp tờ khai tham gia bảo hiểm xã hội tại cơ quan bảo hiểm xã hội nơi bố bạn cư trú. Trong tờ khai này, bố bạn cần lựa chọn phương thức đóng và mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo các quy định của pháp luật hiện hành dưới đây:

1/ Về phương thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện:

Điều 9 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội tự nguyện quy định về phương thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện như sau: 

“1. Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được chọn một trong các phương thức đóng sau đây để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất:

a) Đóng hằng tháng;

b) Đóng 03 tháng một lần;

c) Đóng 06 tháng một lần;

d) Đóng 12 tháng một lần;

đ) Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần;

e) Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia bảo hiểm xã hội đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.

2. Trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định mà thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu trên 10 năm nếu có nguyện vọng thì tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo một trong các phương thức quy định tại các Điểm a, b, c, d và đ Khoản 1 Điều này cho đến khi thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu không quá 10 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu để hưởng lương hưu theo quy định tại Điểm e Khoản 1 Điều này”.

Như vậy, bạn có thể lựa chọn một trong sáu phương thức nêu trên để đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện vào quỹ hưu trí hoặc tử tuất. Ngoài ra, bạn có thể thay đổi phương thức đóng hoặc mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện sau khi thực hiện xong phương thức đóng đã chọn trước đó.

Đồng thời bạn cũng cần lưu ý về thời điểm đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, tuân thủ theo quy định tại Điều 12 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP nêu trên:

“1. Thời điểm đóng bảo hiểm xã hội đối với phương thức đóng quy định tại các Điểm a, b, c và d Khoản 1 Điều 9 Nghị định này được thực hiện như sau:

a) Trong tháng đối với phương thức đóng hằng tháng;

b) Trong 03 tháng đối với phương thức đóng 03 tháng một lần;

c) Trong 04 tháng đầu đối với phương thức đóng 06 tháng một lần;

d) Trong 07 tháng đầu đối với phương thức đóng 12 tháng một lần.

2. Thời điểm đóng bảo hiểm xã hội đối với trường hợp đóng một lần cho nhiều năm về sau hoặc đóng một lần cho những năm còn thiếu quy định tại Điểm đ và Điểm e Khoản 1 Điều 9 Nghị định này được thực hiện tại thời điểm đăng ký phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng. 

3. Quá thời điểm đóng bảo hiểm xã hội theo quy định tại Khoản 1 Điều này mà người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện không đóng bảo hiểm xã hội thì được coi là tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện. Người đang tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, nếu tiếp tục đóng thì phải đăng ký lại phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội với cơ quan bảo hiểm xã hội. Trường hợp có nguyện vọng đóng bù cho số tháng chậm đóng trước đó thì số tiền đóng bù được tính bằng tổng mức đóng của các tháng chậm đóng, áp dụng lãi gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân tháng do Bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng”.

Theo đó, tùy thuộc vào phương thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện mà bạn chọn sẽ có quy định về thời điểm đóng bảo hiểm xã hội tương ứng. Bạn nên đối chiếu chính xác để không đóng bảo hiểm xã hội sai thời điểm, gây gián đoạn quá trình đóng bảo hiểm xã hội của mình.

2/ Về mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện:

Về mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định tại khoản 1 Điều 87 và được Nghị định số 134/2015/NĐ-CP cụ thể hóa như sau:

“1. Mức đóng hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện lựa chọn.

Mức thu nhập tháng do người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện lựa chọn thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng.

2. Mức đóng 03 tháng hoặc 06 tháng hoặc 12 tháng một lần được xác định bằng mức đóng hàng tháng theo quy định tại Khoản 1 Điều này nhân với 3 đối với phương thức đóng 03 tháng; nhân với 6 đối với phương thức đóng 06 tháng; nhân với 12 đối với phương thức đóng 12 tháng một lần.

3. Mức đóng một lần cho nhiều năm về sau theo quy định tại Điểm đ Khoản 1 Điều 9 Nghị định này được tính bằng tổng mức đóng của các tháng đóng trước, chiết khấu theo lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân tháng do Bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng.

4. Mức đóng một lần cho những năm còn thiếu theo quy định tại Điểm e Khoản 1 Điều 9 Nghị định này được tính bằng tổng mức đóng của các tháng còn thiếu, áp dụng lãi gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân tháng do Bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng.

5. Trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã đóng theo phương thức đóng 03 tháng hoặc 06 tháng hoặc 12 tháng một lần hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau theo quy định tại Khoản 2 và 3 Điều này mà trong thời gian đó Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn thì không phải điều chỉnh mức chênh lệch số tiền đã đóng.

6. Trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã đóng theo phương thức đóng 03 tháng hoặc 06 tháng hoặc 12 tháng một lần hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau theo quy định tại các Điểm b, c, d và đ Khoản 1 Điều 9 Nghị định này mà trong thời gian đó thuộc một trong các trường hợp sau đây sẽ được hoàn trả một phần số tiền đã đóng trước đó:

a) Dừng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và chuyển sang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc;

b) Hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo quy định tại Điều 7 Nghị định này;

c) Bị chết hoặc Tòa án tuyên bố là đã chết.

Số tiền hoàn trả cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trong trường hợp quy định tại Điểm a và Điểm b Khoản này hoặc hoàn trả cho thân nhân người lao động trong trường hợp quy định tại Điểm c Khoản này được tính bằng số tiền đã đóng tương ứng với thời gian còn lại so với thời gian đóng theo phương thức đóng nêu trên và không bao gồm tiền hỗ trợ đóng của Nhà nước (nếu có)”.

Như vậy, mức đóng bảo hiểm xã hội hàng tháng bằng 22% mức thu nhập hàng tháng do bố bạn lựa chọn khai báo với cơ quan bảo hiểm xã hội, mức thu nhập hàng tháng này phải đáp ứng yêu cầu “thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng”; tùy thuộc vào phương thức đóng bảo hiểm xã hội do bố bạn lựa chọn mà mức đóng mỗi lần sẽ tương ứng theo quy định pháp luật nêu trên. Luật Việt Phong hy vọng bạn và gia đình đã có thể lựa chọn được phương thức đóng và mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện phù hợp nhất với khả năng và mong muốn của bản thân.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về phương thức và mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện. Chúng tôi hi vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn, bạn vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.