Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật hiện hành

Tóm tắt câu hỏi:

Luật sư cho tôi hỏi theo quy định của Bộ luật hình sự thì bao nhiêu tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự. Mong luật sư tư vấn giúp tôi.

Người gửi: Trần Kế Văn (Thái Nguyên)

Luật sư tư vấn:

Xin chào bạn, cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:

Không phải con người ngay từ khi sinh ra đã có năng lực trách nhiệm hình sự. Năng lực trách nhiệm hình sự là năng lực tự ý thức được hình thành trong quá trình phát triển của cá thể về mặt tự nhiên và xã hội. Những người bình thường đều có khả năng hình thành và phát triển ý thức và tự ý thức. Tuy nhiên, chỉ khi đã trải qua một quá trình hoạt động và giáo dục trong xã hội, khả năng này mới có thể trở thành hiện thực và ngày càng được hoàn thiện. Như vậy, năng lực trách nhiệm hình sự chỉ được hình thành khi con người đạt độ tuổi nhất định và sẽ tiếp tục phát triển hoàn thiện trong một thời gian nhất định tiếp theo. Khi đạt độ tuổi đó, con người nói chung sẽ có năng lực trách nhiệm hình sự, trừ những trường hợp cá biệt mà luật hình sự coi là người ở trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự (Điều 13 Bộ luật hình sự).

Luật hình sự các nước dựa trên cơ sở kết quả các công trình nghiên cứu, khảo sát tâm lý cũng như căn cứ vào chính sách hình sự của mình đã quy định tuổi bắt đầu có năng lực trách nhiệm hình sự và tuổi có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ. Mức tuổi cụ thể của tuổi bắt đầu có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ được xác định ở mỗi nước và có thể ở mỗi thời gian nhất định trong mỗi nước không hoàn toàn giống nhau.

Theo quy định này, người chưa đạt độ tuổi bắt đầu có năng lực trách nhiệm hình sự sẽ luôn luôn được coi là không có lỗi. Trong độ tuổi từ tuổi bắt đầu có năng lực trách nhiệm hình sự đến độ tuổi có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ, năng lực trách nhiệm hình sự còn hạn chế, do vậy người trong độ tuổi này chỉ bị coi là có năng lực trách nhiệm hình sự trong những trường hợp nhất định. Ở Việt Nam, căn cứ vào thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm và trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm của các nước khác, Nhà nước ta đã xác định trong Bộ luật hình sự tuổi 14 là tuổi bắt đầu có năng lực trách nhiệm hình sự và tuổi 16 là tuổi năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ.

Điều 12 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định:

“1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.

2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.”

Quy định trên đây xuất phát từ đường lối của Nhà nước ta về xử lý đối với người chưa thành niên phạm tội cũng như xuất phát từ cơ sở cho rằng người trong độ tuổi năng lực trách nhiệm hình sự chưa đầy đủ luôn luôn có thể nhận thức được tính chất xã hội của một số hành vi nguy hiểm cho xã hội nhất định.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật hiện hành. Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.