Giải quyết vấn đề tranh chấp tài sản của vợ chồng khi ly hôn

Tóm tắt câu hỏi:

Giải quyết vấn đề tranh chấp tài sản của vợ chồng khi ly hôn

Xin chào Luật Việt Phong. Tôi muốn xin tư vấn về vấn đề sau: Bố mẹ tôi lấy nhau hơn 20 năm, có xây một ngôi nhà 2 tầng 20m trên đất của ông bà. Kinh tế trong nhà tất cả đều dựa vào mẹ tôi làm buôn bán,mọi chi phí sinh hoạt trong gia đình và lo tiền ăn học cho 3 chị em tôi đều dựa vào mẹ. Trong thời gian sống với nhau bố tôi suốt ngày về nhà đập phá nhà cửa, tài sản trong nhà (vì tất cả do mẹ tôi kiếm tiền mua sắm), đánh đập, sỉ nhục, đe dọa mẹ tôi rất nhiều lần. Không những thế họ hàng nhà nội cũng thường xuyên sỉ nhục mẹ tôi, ông nội tôi còn rất nhiều lần đánh mẹ tôi. Nay bố tôi đã gửi đơn ly hôn, trong quá trình giải quyết ly hôn xảy ra tranh chấp căn nhà, do căn nhà là mẹ tôi xây, mẹ tôi đòi bồi thường. Nhưng gia đình nhà ông tôi nói rằng đây là đất của ông, chưa sang tên cho bố mẹ tôi nên ông có quyền làm gì thì làm, mẹ tôi phải cuốn gói đồ đạc và đi ngay, nhưng mẹ tôi không chịu và rất nhiều lần bố tôi sang đe dọa, đập phá tài sản nhằm đuổi mẹ tôi đi. Cũng đã rất nhiều lần báo chính quyền địa phương nhưng họ chỉ giải quyết qua loa cho xong. Tôi xin hỏi là liệu mẹ tôi có lấy được căn nhà không nếu mẹ tôi được quyền nuôi con và nếu muốn khởi kiện bố tôi thì cần thu thập những bằng chứng nào. Xin cảm ơn.

Người gửi: Thu Oanh (Nha Trang)

Luật sư tư vấn:

Xin chào chị! Cảm ơn chị đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của chị công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn chị như sau:

1/ Căn cứ pháp lý

– Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.

2/ Giải quyết vấn đề tranh chấp tài sản của vợ chồng khi ly hôn

Vì thông tin mà bạn cung cấp cho chúng tôi chưa thực sự đầy đủ, cho nên cũng rất khó đối với chúng tôi để có thể tư vấn cho bạn một cách chi tiết và chính xác với tình huống thực tế của gia đình bạn. Vì vậy, chúng tôi sẽ chia thành các trường hợp để có thể tư vấn giúp bạn vấn đề mà bạn đang mắc phải.

– Trước hết, về vấn đề đầu tiên: ngôi nhà là tài sản chung hay tài sản riêng của hai vợ chồng? 

Căn cứ Điều 33 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định Tài sản chung của vợ chồng như sau:

“1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

2. Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

3. Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.”

Căn cứ Điều 43 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định Tài sản riêng của vợ, chồng như sau:

“1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

2. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.”

Như vậy, căn cứ vào các quy định trên, đối với trường hợp của gia đình bạn, căn nhà 2 tầng 20m2 được xây dựng trên đất của ông bà, tuy nhiên việc xây nhà hoàn toàn là do một mình mẹ bạn thực hiện, tức là mẹ bạn tự dùng tiền để xây nhà. Mấu chốt vấn đề ở đây là số tiền mà mẹ bạn dùng để xây nhà kia có thể là tài sản chung của hai vợ chồng, cũng có thể là tài sản riêng của mẹ bạn hoặc của bố bạn, cũng có thể không xác định được số tiền là tài sản chung hay tài sản riêng.

+ Nếu số tiền này là tài sản chung thì căn nhà được xây dựng từ tài sản chung của 2 vợ chồng; ngoài ra, căn nhà này còn được hình thành trong thời kỳ hôn nhân của hai người nên căn nhà cũng sẽ là tài sản chung của 2 vợ chồng;

+ Nếu số tiền này là tài sản riêng của mẹ hoặc của bố bạn thì căn nhà được hình thành từ tài sản riêng của một trong hai người, vì vậy căn nhà này vẫn sẽ là tài sản riêng của bố hoặc của mẹ. 

+ Nếu không xác định được số tiền là tài sản chung hay riêng, thì việc xác định căn nhà là chung hay riêng cũng khó xác định. Vậy đối với căn nhà đang tranh chấp mà không có căn cứ chứng minh là chung hay riêng thì căn nhà này được coi là tài sản chung.

– Tuy nhiên, một vấn đề phát sinh ở đây là căn nhà này được xây dựng ngay trên mảnh đất của ông bà, mà ông bà vẫn chưa sang tên mảnh đất cho bố mẹ bạn, nên việc phân chia, định đoạt căn nhà này sẽ lại càng khó khăn hơn.

+ Nếu bố mẹ bạn sống chung với gia đình (bao gồm cả ông bà), thì căn nhà nằm trên mảnh đất của ông bà sẽ là tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình. Việc xác định căn nhà là tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình là hoàn toàn có thể xác định được. Bạn có thể dựa trên các giấy tờ, thủ tục khi xây nhà, số tiền để xây nhà là tiền của 2 vợ chồng… Sau khi xác định được căn nhà là tài sản của vợ chồng, thì căn nhà này sẽ được trích ra từ khối tài sản chung, và được chia theo nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn. Vậy nhưng, ở trong trường hợp của gia đình bạn, bố mẹ bạn đã có sự tranh chấp căn nhà, tức là 2 bên đã không thỏa thuận được với nhau. Vì vậy, theo nguyên tắc căn nhà này sẽ được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

• Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;
• Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;
• Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;
• Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

Nếu dựa trên các yếu tố này, thì mẹ của bạn sẽ có lợi hơn và sẽ nắm chắc phần thắng trong tay trong cuộc tranh chấp căn nhà với bố của bạn. Cụ thể ở đây, để mẹ bạn có được căn nhà này, trên nguyên tắc là chia đôi, nhưng nếu mẹ bạn chứng minh được để xây dựng căn nhà này, duy trì căn nhà này hoàn toàn là do công sức của mẹ bạn bỏ ra, thứ hai số tiền mà mẹ bạn sử dụng để xây nhà là tài sản riêng của mẹ bạn, bố bạn không bỏ ra công sức nào nhưng lại có những hành vi, cách ứng xử vi phạm nghiêm trọng tới quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng thì mẹ bạn có thể sẽ được hưởng toàn bộ căn nhà này. Nhưng nếu số tiền bỏ ra để xây dựng nhà là tài sản chung hoặc tài sản riêng của chồng thì mẹ bạn sẽ không được hưởng toàn bộ căn nhà mà có thể sẽ chia đôi hoặc chia theo tỷ lệ mà mẹ bạn sẽ được hưởng nhiều phần hơn bố. Tuy nhiên, nếu mẹ bạn giành được quyền nuôi con, có nghĩa Tòa án đã đưa ra quyết định giao con cho bạn dựa trên quyền lợi về mọi mặt của con, thì bảo đảm được quyền lợi trọn vẹn của con, có thể căn nhà này sẽ thuộc hoàn toàn về bạn. 

+ Nếu bố mẹ bạn không sống chung với gia đình (không sống với ông bà), thì căn nhà này sẽ là của ai sẽ vô cùng khó xác định. Để mẹ bạn lấy được căn nhà này thì cũng hơi khó một chút nhưng đòi được tiền bồi thường thì có thể. Phương án hữu hiệu ở đây là mẹ bạn phải chứng minh được mẹ bạn bỏ toàn bộ công sức để xây dựng căn nhà này, tiền bỏ ra xây nhà toàn bộ cũng là của mẹ bạn, mẹ bạn lại giành được quyền nuôi con nên mẹ bạn phải được nhận một khoản bồi thường. 

– Về vấn đề khởi kiện bố:

Vì bạn không cung cấp rõ cho chúng tôi là bạn muốn khởi kiện bố bạn về hành vi nào, vì thế, dựa vào những thông tin mà bạn đã cung cấp sẵn, chúng tôi tạm hiểu là bạn muốn khởi kiện bố bạn về hành vi bạo lực gia đình. Chứng cứ mà bạn cần có ở đây: hình ảnh chụp lại các vết thương của mẹ bạn (nếu có), đoạn ghi âm những lời chửi rủa, đánh đập, đe dọa của bố bạn (nếu có), lời làm chứng của hàng xóm xung quanh và lời chứng của chính bạn, nếu có thể sẽ nhờ Chính quyền địa phương làm chứng. 

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về vấn đề Giải quyết vấn đề tranh chấp tài sản của vợ chồng khi ly hôn. Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.