Hiệu lực của di chúc viết tay không đi công chứng, chứng thực

Tóm tắt câu hỏi:

Hiệu lực của di chúc viết tay không đi công chứng, chứng thực

-Ngoại tôi có 1 căn nhà. Nay ngoại tôi cũng già nên lo xa ngại sao này đầu óc không còn minh mẫn nên ngoại tôi muốn viết di chúc để lại cho tôi căn nhà này.

-Vì lý do gia đình có mâu thuẫn và ngoại tôi không nắm rõ luật nên muốn hỏi luật sư về việc viết di chúc tay do chính ngoại tôi viết không thông qua chứng thực ngoài cơ quan nhà nước.

Vậy xin hỏi luật sư:

-Nếu giả định sau này ngoại tôi mất, di chúc tay do ngoại tôi viết có hiệu lực hay không?

-Hay quyền thừa kế sẽ thực hiện đúng pháp luật được giao lại cho mẹ của tôi tức là con của ngoại tôi ?

Nếu theo hướng bên dưới thì cách nào để tôi có thể sở hữu đúng căn nhà theo nguyện vọng của bà.

Mong luật sư tư vấn giúp. 

Tôi xin cảm ơn!

Người gửi: Nguyễn Quang Đức (Hải Phòng)

Luật sư tư vấn:

Xin chào bạn! Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:

1/ Căn cứ pháp lý

– Bộ luật dân sự năm 2005;

2/ Hiệu lực của di chúc viết tay không đi công chứng, chứng thực

Căn cứ theo Điều 650 của bộ luật dân sự năm 2005 quy định về Di chúc bằng văn bản như sau:

“Di chúc bằng văn bản bao gồm:

1. Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng;

2. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng;

3. Di chúc bằng văn bản có công chứng;

4. Di chúc bằng văn bản có chứng thực.”

Ngoài ra, Điều 657 của bộ luật dân sự năm 2005 cũng có quy định về việc Di chúc có công chứng hoặc chứng thực như sau:

“Người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc.”

Như vậy, đối với di chúc lập thành văn bản, có thể mang ra công chứng, chứng thực và cũng có thể không công chứng, chứng thực. Tuy nhiên đối với di chúc bằng văn bản không công chứng chứng thực mà muốn có hiệu lực thì cần một số các điều kiện được quy định tại điều 652, điều 653 và điều 655, Bộ luật dân sự năm 2005, cụ thể như sau:

– Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép;

– Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.

– Người lập di chúc phải tự tay viết và ký vào bản di chúc.

–  Di chúc phải ghi rõ:

+ Ngày, tháng, năm lập di chúc;

+ Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

+ Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản hoặc xác định rõ các điều kiện để cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

+ Di sản để lại và nơi có di sản;

+ Việc chỉ định người thực hiện nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ.

– Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu; nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được đánh số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Như vậy, theo quy định của pháp luật, bà ngoại bạn có thể lập di chúc mà không cần có người làm chứng hoặc đi công chứng chứng thực. Nếu bản di chúc mà bà ngoại bạn đã lập đã đáp ứng được những điều kiện cụ thể như trên, bản di chúc đó đã có giá trị pháp lý. Và sau khi bà mất thì di sản của bà sẽ được phân chia như theo ý nguyện của bà trong di chúc.

Chỉ trong trường hợp di chúc viết tay của bà ngoại bạn không có hiệu lực pháp luật do vi phạm một hoặc một số trong các điều kiện trên, thì di chúc sẽ vô hiệu và di sản của bà sẽ được chia thừa kế theo các quy định của pháp luật dân sự căn cứ theo Điều 676 của bộ luật dân sự năm 2005 quy định về Người thừa kế theo pháp luật như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Theo quy định trên, thì tài sản của bà ngoại bạn sẽ được chia đều cho các cá nhân thuộc hàng thừa kế thứ nhất, trong đó có mẹ của bạn nếu như mẹ bạn không thuộc diện cá nhân không được quyền nhận di sản, từ chối nhận di sản. Cũng có nghĩa là việc chia thừa kế theo pháp luật được thực thi nếu như di chúc không có hiệu lực pháp lý.

Để bạn được sở hữu căn nhà theo đúng như nguyện vọng của bà ngoại bạn, việc lập văn bản di chúc viết tay thể hiện ý chí cá nhân về việc để lại di sản thừa kế cho bạn là khả thi. Đối với việc chia di sản theo pháp luật, sau khi mẹ bạn được hưởng di sản là căn nhà (trong trường hợp mẹ bạn đủ điều kiện nhận di sản) mẹ bạn có thể làm hợp đồng tặng cho, chuyển nhượng tài sản cho bạn hoặc lập di chúc cho bạn căn nhà, mặc dù trường hợp này mất nhiều thời gian hơn.

Bạn cũng có thể nhận được tài sản trực tiếp từ bà ngoại nếu như bà ngoại bạn lập hợp đồng tặng cho tài sản cho bạn, đây cũng là một phương thức xử lý mà bạn có thể cân nhắc.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về Hiệu lực của di chúc viết tay không đi công chứng, chứng thực. Chúng tôi hi vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn bạn vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.