Năng lực chịu trách nhiệm hình sự khi phạm tội trong tình trạng say rượu hoặc các chất kích thích

Tóm tắt câu hỏi:

Luật sư cho tôi hỏi, pháp luật hiện nay có quy định như thế nào về việc chịu trách nhiệm hình sự khi phạm tội trong tình trạng say rượu hoặc dùng các chất kích thích. Mong luật sư tư vấn giúp tôi.

Người gửi: Nguyễn Minh Phương (Hưng Yên)

Luật sư tư vấn:

Xin chào bạn! cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới  luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn cho bạn như sau: 
Theo quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 thì năng lực trách nhiệm hình sự là khả năng của con người có thể nhận thức được tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà mình thực hiện và có thể điều khiển được hành vi ấy. Chỉ khi xác định được người đã thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội có năng lực trách nhiệm hình sự thì họ mới có lỗi và mới là chủ thể của tội phạm. Đây là điều kiện cần thiết để truy cứu trách nhiệm hình sự  đối với hành vi nguy hiểm cho xã hội.

Tình trạng say do dùng rượu và các chất kích thích mạnh khác đều ảnh hưởng ở mức độ khác nhau đến năng lực nhận thức và năng lực điều khiển hành vi của con người. Trong tình trạng say, khả năng nhận thức về các đòi hỏi của xã hội và khả năng điều khiển hành vi của chủ thể có thể bị hạn chế hoặc bị loại trừ. Trong trường hợp này, người đã thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong tình trạng say vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi của mình theo quy định tại Điều 14 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009: 

“Người phạm tội trong tình trạng say do dùng rượu hoặc chất kích thích mạnh khác, thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.”

Như vậy, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong tình trạng say vẫn bị coi là người có năng lực trách nhiệm hình sự. Luật hình sự coi người có năng lực trách nhiệm hình sự (mặc dù trên thực tế năng lực nhận thức và năng lực điều khiển hành vi của họ có thể bị hạn chế hoặc bị loại trừ) là xuất phát từ chỗ họ là người có lỗi đối với tình trạng say của mình khi tự đặt mình vào tình trạng năng lực trách nhiệm hình sự bị hạn chế hoặc bị loại từ, cũng có nghĩa là họ tự mình tước đi năng lực nhận thức và năng lực điều khiển hành vi của bản thân. Vì vậy, họ cũng có lỗi và phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi nguy hiểm cho xã hội đã thực hiện trong khi say.

Trong trường hợp nếu người bị say không có lỗi về tình trạng say của mình và tình trạng say đó đã loại trừ khả năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi theo các yêu cầu của xã hội, thì người đó được coi là không có năng lực trách nhiệm hình sự.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về năng lực chịu trách nhiệm hình sự khi phạm tội trong tình trạng say rượu hoặc các chất kích thích. Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.