Phải làm gì khi bị công ty sa thải trái pháp luật?

Tóm tắt câu hỏi:

Phải làm gì khi bị công ty sa thải trái pháp luật?

Xin chào luật sư. Luật sư cho tôi hỏi: tôi có ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn với công ty, đã làm được 14 năm. Sau khi sa thải tôi trái luật, công ty tuyên bố chấm dứt hợp đồng với tôi với lý do không còn việc làm cho tôi, do khi trong thời gian sa thải tôi công ty đã cho người vào vị trí của tôi. Công ty không đồng ý nhận tôi quay trở lại mà thay vào đó là chấm dứt hợp đồng với lý do trên. Vậy công ty làm như vậy là đúng hay sai thưa luật sư? Tôi xin trân thành cảm ơn.

Người gửi: Lan Ngọc

Luật sư tư vấn:

Xin chào bạn! Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn cho bạn như sau:

1/ Căn cứ pháp lý

– Bộ luật lao động năm 2012

2/ Phải làm gì khi bị công ty sa thải trái pháp luật?

Theo thông tin mà bạn cung cấp, bạn bị công ty sa thải trái pháp luật và chấm dứt hợp đồng vì lý do đã sắp xếp công việc của bạn cho người khác thì pháp luật có quy định về vấn đề này cụ thể như sau:

Sa thải trái pháp luật:

Điều 36 Bộ luật lao động về các trường hợp chấm dứt hợp động lao động:

“1.Hết hạn hợp đồng lao động, trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều 192 của Bộ luật này.

2.Đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động.

3.Hai bên thoả thuận chấm dứt hợp đồng lao động.

4.Người lao động đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội và tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 187 của Bộ luật này.

5.Người lao động bị kết án tù giam, tử hình hoặc bị cấm làm công việc ghi trong hợp đồng lao động theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Toà án.

6.Người lao động chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết.

7.Người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết; người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động.

8.Người lao động bị xử lý kỷ luật sa thải theo quy định tại khoản 3 Điều 125 của Bộ luật này.

9.Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại Điều 37 của Bộ luật này.

10.Người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại Điều 38 của Bộ luật này; người sử dụng lao động cho người lao động thôi việc do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế hoặc do sáp nhật, hợp nhất, chia tách doanh nghiệp, hợp tác xã.”

Theo đó, công ty chấm dứt hợp đồng lao động với bạn theo hình thức sa thải được quy định tại Điều 126 Bộ luật lao động, cụ thể nếu bạn có những hành vi sau đây thì sẽ bị sa thải theo quyết định của công ty:

“1. Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma tuý trong phạm vi nơi làm việc, tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe doạ gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động;

2.Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương mà tái phạm trong thời gian chưa xoá kỷ luật hoặc bị xử lý kỷ luật cách chức mà tái phạm.

Tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà chưa được xóa kỷ luật theo quy định tại Điều 127 của Bộ luật này;

3.Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong 01 tháng hoặc 20 ngày cộng dồn trong 01 năm mà không có lý do chính đáng.”

Các trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm: thiên tai, hoả hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và các trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.”

Có thể thấy, sa thải không phải là một trong các trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động. Theo đó, khi công ty bạn tiến hành xử lý kỷ luật thì phải tuân theo trình tự, thủ tục được pháp luật quy định như sau:

– Người sử dụng lao động phải chứng minh được lỗi của người lao động;

–  Phải có sự tham gia của tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở;

– Người lao động phải có mặt và có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa; trường hợp là người dưới 18 tuổi thì phải có sự tham gia của cha, mẹ hoặc người đại diện theo pháp luật;

–  Việc xử lý kỷ luật lao động phải được lập thành biên bản.

Như vậy, nếu công ty sa thải bạn thì công ty phải có đủ căn cứ để chứng minh được lỗi của bạn thuộc những trường hợp đã nêu ở trên và việc xử lý kỷ luật lao động với bạn thì phải có hành vi được quy định trong nội quy lao động. Việc sa thải bạn đúng luật phải đáp ứng đầy đủ tất cả các điều kiện trên về trường hợp sa thải; về trình tự, thủ tục; về thời hiệu. Mọi trường hợp sa thải không đủ các điều kiện này đều là trái pháp luật. Theo đó, bạn có thể khiếu nại về kỷ luật lao động của công ty theo Điều 132. Bộ luật lao động năm 2012:

“Người bị xử lý kỷ luật lao động, bị tạm đình chỉ công việc hoặc phải bồi thường theo chế độ trách nhiệm vật chất nếu thấy không thoả đáng có quyền khiếu nại với người sử dụng lao động, với cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật hoặc yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động theo trình tự do pháp luật quy định.”

Bạn có thể gửi đơn trực tiếp hoặc thông qua tổ chức công đoàn khiếu nại lên lãnh đạo công ty để yêu cầu tiếp tục thực hiện đúng hợp đồng lao động đã ký. Trong trường hợp việc khiếu nại không hiệu quả, bạn có thể nộp đơn đề nghị Phòng lao động thương binh xã hội địa phương cử hòa giải viên giải quyết tranh chấp hoặc ngay lập tức yêu cầu Tòa án giải quyết mà không cần thông qua hòa giải. Thời hiệu để yêu cầu xử lý theo quy định là 6 tháng đối với yêu cầu hòa giải và 1 năm đối với yêu cầu khởi kiện, kể từ ngày bạn biết được việc bị sa thải trái pháp luật.

Trong trường hợp công ty sa thải bạn đúng pháp luật, có quyết định sa thải, thì từ thời điểm quyết đinh sa thải này có hiệu lực thì hợp đồng lao động giữa bạn và công ty chấm dứt. 

Đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật:

Về việc công ty công ty tuyên bố chấm dứt hợp đồng với bạn với lý do không còn việc làm cho bạn, do khi trong thời gian sa thải bạn công ty đã cho người vào vị trí của bạn. Công ty không đồng ý nhận bạn quay trở lại mà thay vào đó là chấm dứt hợp đồng với lý do trên. Do bạn không nói rõ là công ty có hủy quyết định sa thải bạn hay không nên trong trương hợp này, chúng tôi giả định là công ty đã biết là mình làm sai, nên đã hủy quyết định sa thải trái pháp luật với bạn, tuy nhiên sau khi bạn trở về công ty để tiếp tục làm việc thì công ty lại tuyên bố chấm dứt hợp đồng với bạn vì lý do đã có người thay thế vị trí của bạn.

Về vấn đề này, thì công ty bạn đã thực hiện việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với bạn, tuy nhiên, việc đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật này là trái pháp luật, căn cứ vào Điều 38 Bộ luật lao động năm 2012 về các trường hợp người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì: trong đó không có trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động vì đã tìm được người mới thay thế vị trí làm việc, hơn nữa khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động công ty bạn phải báo cho bạn biết trước ít nhất 45 ngày vì hợp đồng mà bạn đã giao kết là hợp đồng lao động không xác định thời hạn. Theo đó, công ty đã không có căn cứ hợp pháp để chấm dứt hợp đồng với bạn và vi phạm nghĩa vụ thông báo như đã xác định ở trên.

Vì vậy, trường hợp này, công ty phải thực hiện nghĩa vụ khi đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật được quy định tại Điều 42 Bộ luật lao động năm 2012:

“1. Phải nhận người lao động trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã giao kết và phải trả tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong những ngày người lao động không được làm việc cộng với ít nhất 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.

2. Trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc, thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 48 của Bộ luật này.

3. Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý, thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này và trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 48 của Bộ luật này, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm nhưng ít nhất phải bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động để chấm dứt hợp đồng lao động.

4. Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động mà người lao động vẫn muốn làm việc thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này, hai bên thương lượng để sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động.

5. Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.”

Còn nếu trường hợp công ty không thực hiện những nghĩa vụ trên thì bạn có thể thực hiện khiếu nại hoặc khởi kiện như đã nêu ở trên.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về vấn đề Phải làm gì khi bị công ty sa thải trái pháp luật? Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.