Quy định về những vấn đề liên quan đến tài sản thừa kế

Tóm tắt câu hỏi:

Kính gửi Quý cơ quan Tư vấn luật

Tôi xin trình bày sự việc như sau:

– Gia đình tôi có 06 người anh em ruột. Mẹ tôi mất năm 1982. Cha tôi già yếu hiện nay 88 tuổi đang ở tại căn nhà trệt gác gỗ, diện tích 80m2.

– Từ 2013 trở về trước cha tôi sống với 02 người anh tại căn nhà trên, các người con còn lại ở riêng. Từ 2013 đến 2014, hai người anh ra ở riêng và cha tôi sống một mình, do căn nhà này đã hư mục, đổ nát nên cha tôi tuổi già sức yếu có kêu tôi về sửa nhà lại với số tiền 250.000.000 đồng có Vi bằng xác nhận và có nội dung là sẽ trả lại số tiền trên cho tôi khi căn nhà được bán đi. Tôi đã sống với cha tôi ở căn nhà trên từ năm 2014 đến nay.

– Vào ngày 26/4/2017 cha tôi đã làm thủ tục chia thừa kế và ra giấy chứng nhận quyền sở hữu căn nhà trên cho 06 người con đồng sở hữu căn nhà. Cùng vào thời điểm ngày 26/4/2017, chúng tôi gồm 06 người con đồng sở hữu đã cùng thống nhất lập Biên bản họp gia đình (có chữ ký đầy đủ 06 người đồng sở hữu) ghi rằng: căn nhà nói trên các đồng sở hữu không được cầm cố, thế chấp, mua bán dưới bất kỳ hình thức nào trước thời điểm cha tôi qua đời và các con đã hưởng di sản của cha thì phải có trách nhiệm cùng đóng góp tiền nuôi dưỡng, chi phí thuốc men bệnh tật cho người cha và căn nhà sau này được bán đi phải hoàn trả số tiền 250.000.000 đồng nêu trên cho tôi cũng như chi phí chăm sóc, nuôi cha, lo bệnh tật sau này.

– Ngày 31/5/2018, có hai đồng sở hữu đã yêu cầu Phòng Công chứng thực hiện thủ tục Hợp đồng tặng cho phần tài sản của họ trong tài sản chung, tôi không đồng ý và đã trình bày với Công chứng viên với lý do là hiện Cha tôi vẫn còn đang sống chưa qua đời nên việc tặng cho này là trái với thỏa thuận đã thống nhất ghi tại Biên bản họp gia đình ngày 26/4/2017 và chưa có nghĩa vụ của người được tặng cho (đối với việc nuôi cha và chi phí sửa nhà) và nếu việc tặng cho này diễn ra thì tôi phải gánh chịu toàn bộ các chi phí (sửa nhà, nuôi cha già, bệnh tật…) do họ đã tự thỏa thuận chia nhau mà không có trách nhiệm gì cả. Sau đó, Phòng Công chứng đã thực hiện Hợp đồng ủy quyền cho hai đồng sở hữu trên.

Nay tôi xin Quý cơ quan Tư vấn Luật giúp tư vấn cho tôi như sau:

1/ Trường hợp nếu Phòng Công chứng thực hiện thủ tục Hợp đồng tặng cho tài sản cho hai đồng sở hữu trên thì có đúng quy định pháp luật hay không. Có biện pháp ngăn chặn gì nếu hành vi trên không đúng quy định pháp luật.

2/ Phòng Công chứng đã thực hiện thủ tục Hợp đồng ủy quyền cho hai đồng sở hữu trên thì có đúng quy định pháp luật không và họ có thực hiện đăng ký quyền sở hữu nhà được không. Có biện pháp ngăn chặn gì nếu hành vi trên không đúng quy định pháp luật.

3/ Chi phí sửa nhà 250.000.000 đồng (số tiền đã được xác nhận bằng Vi bằng) có 02 đồng sở hữu không chịu chi trả khi bán nhà thì tôi phải làm sao.

4/ Trường hợp sau khi cha tôi mất, nếu có 02 đồng sở hữu không chịu bán nhà thì các đồng sở hữu còn lại phải làm sao để được bán nhà.

Xin trân trọng cảm ơn./.

Người gửi: Mai Mai

Luật sư tư vấn:

Xin chào bạn! cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:

1.Cơ sở pháp lý

– Bộ luật dân sự 2015

– Luật nhà ở 2014

2.Quy định về những vấn đề liên quan đến tài sản thừa kế

Theo như thông tin bạn cung cấp: Vào ngày 26/4/2017 cha tôi đã làm thủ tục chia thừa kế và ra giấy chứng nhận quyền sở hữu căn nhà trên cho 06 người con đồng sở hữu căn nhà.

Cha để lại di chúc phân chia căn nhà cho tất cả 6 người con và thời điểm có hiệu lực của di chúc bắt đầu từ thời điểm mở thừa kế. Về thời điểm mở thừa kế pháp luật có quy định:

“Điều 611. Thời điểm, địa điểm mở thừa kế

1.Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.”

Kể từ thời điểm cha chết, thì di chúc mới có hiệu lực, tất cả quyền định chiếm hữu, sử dụng, định đoạt trong thời điểm này vẫn thuộc quyền của cha bạn. “Kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để lại” ( Điều 614, Bộ luật dân sự 2015 ). Theo thông tin bạn cung cấp thì vào thời điểm ngày 26/4/2017, 06 người con đồng sở hữu đã cùng thống nhất lập Biên bản họp gia đình (có chữ ký đầy đủ 06 người đồng sở hữu) ghi rằng: ” Căn nhà nói trên các đồng sở hữu không được cầm cố, thế chấp, mua bán dưới bất kỳ hình thức nào trước thời điểm cha tôi qua đời và các con đã hưởng di sản của cha thì phải có trách nhiệm cùng đóng góp tiền nuôi dưỡng, chi phí thuốc men bệnh tật cho người cha và căn nhà sau này được bán đi phải hoàn trả số tiền 250.000.000 đồng nêu trên cho tôi cũng như chi phí chăm sóc, nuôi cha, lo bệnh tật sau này.”

Việc thỏa thuận quyết định về tài sản để lại thừa kế có thể được thỏa thuận trước thời điểm mở thừa kế:

” Điều 656. Họp mặt những người thừa kế

1. Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận những việc sau đây:

a) Cử người quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc;

b) Cách thức phân chia di sản.

2. Mọi thỏa thuận của những người thừa kế phải được lập thành văn bản.”

Như vậy, 6 người con đã cùng thỏa thuận cách thức phân chia di sản và đã được lập thành văn bản, cụ thể là trong biên bản họp gia đình.

Nếu phòng công chứng thực hiện thủ tục hợp đồng tặng cho tài sản cho là không đúng theo quy định của pháp luật. Bởi vì thời điểm phát sinh quyền và nghĩa vụ đối với tài sản thừa kế là kể từ khi cha bạn mất. Ngày 31/5/2018 cha bạn chưa mất nên chưa phát sinh quyền đối với tài sản thừa kế, không thể tặng cho phần quyền sở hữu tài sản được. Vậy nên, việc thực hiện thủ tục hợp đồng tặng cho tài sản không có giá trị pháp lý

Theo như phân tích ở trên, 2 đồng sở hữu trên chưa phát sinh quyền sở hữu chung với căn nhà đó nên chưa thể thực hiện bất cứ giao dịch gì đối với tài sản, việc ủy quyền cho phòng công chứng thực hiện hợp đồng tặng cho phần quyền sở hữu căn nhà chưa phải là chủ sở hữu là không đúng. Do đó, Nếu phòng công chứng thực hiện việc ủy quyền đối với việc thực hiện giao dịch tặng cho thì hợp đồng tặng cho là vô hiệu.

Khi hợp đồng vô hiệu thì các bên có thể tự nguyện chấm dứt việc thực hiện hợp đồng, trường hợp các bên không thể thỏa thuận với nhau về việc chấm dứt hợp đồng thì một hoặc các bên có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu và giải quyết hậu quả pháp lý của hợp đồng vô hiệu.

3/ Chi phí sửa nhà 250.000.000 đồng (số tiền đã được xác nhận bằng Vi bằng) có 02 đồng sở hữu không chịu chi trả khi bán nhà thì tôi phải làm sao.

Theo thỏa thuận trong biên bản họp gia đình: “Căn nhà nói trên các đồng sở hữu không được cầm cố, thế chấp, mua bán dưới bất kỳ hình thức nào trước thời điểm cha tôi qua đời và các con đã hưởng di sản của cha thì phải có trách nhiệm cùng đóng góp tiền nuôi dưỡng, chi phí thuốc men bệnh tật cho người cha và căn nhà sau này được bán đi phải hoàn trả số tiền 250.000.000 đồng nêu trên cho tôi cũng như chi phí chăm sóc, nuôi cha, lo bệnh tật sau này.”

Việc thực hiện chi trả 150.000 đồng và chi phí chăm sóc, nuôi cha, lo bệnh tật là nghĩa vụ giữa các bên sau khi bán nhà đối với bạn. Nhưng 2 đồng sở hữu đã không chịu chi trả khi bán nhà là đã vi phạm nghĩa vụ:

“Điều 351. Trách nhiệm dân sự do vi phạm nghĩa vụ

1. Bên có nghĩa vụ mà vi phạm nghĩa vụ thì phải chịu trách nhiệm dân sự đối với bên có quyền.

Vi phạm nghĩa vụ là việc bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ đúng thời hạn, thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ hoặc thực hiện không đúng nội dung của nghĩa vụ.

…

Điều 352. Trách nhiệm tiếp tục thực hiện nghĩa vụ

Khi bên có nghĩa vụ thực hiện không đúng nghĩa vụ của mình thì bên có quyền được yêu cầu bên có nghĩa vụ tiếp tục thực hiện nghĩa vụ.”

Bạn có quyền yêu cầu 2 thành viên còn lại cùng chi trả số tiền đó. Nếu 2 thành viên đó vẫn không chịu trả tiền thì phải trả lãi đối với số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả. Do các bên không có thỏa thuận nên lãi suất phát sinh do chậm trả tiền được xác định: ” lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này tại thời điểm trả nợ” ( Khoản 2, điều 468, Bộ luật dân sự 2015 ). Nếu có thiệt hại thì phải thực hiện bồi thường thiệt hại

4/ Trường hợp sau khi cha tôi mất, nếu có 02 đồng sở hữu không chịu bán nhà thì các đồng sở hữu còn lại phải làm sao để được bán nhà.

Để bán được căn nhà đó thì cần có sự đồng ý bằng văn bản của tất cả đồng sở hữu căn nhà. Đầu tiên, để chuyển nhượng căn nhà phải làm thủ tục nhận tài sản thừa kế và các đồng thừa kế phải thống nhất về việc ủy quyền cho một người đứng tên mới trong giấy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thông qua việc làm văn bản ủy quyền có công chứng, chứng thực. Đối với hợp đồng mua bán nhà ở phải có chứng nhận của công chứng hoặc chứng thực của Uỷ ban nhân dân cấp huyện đối với nhà ở tại đô thị, chứng thực của Uỷ ban nhân dân xã đối với nhà ở tại nông thôn ( Điều 122, Luật nhà ở 2014). Trước đó, các bên đã thỏa thuận với nhau về việc bán nhà chi trả nghĩa vụ sau khi cha mất nhưng 2 thành viên lại không đồng ý. Trong trường hợp này những thành viên ( hoặc có thể ủy quyền ) có thể mang những hồ sơ giấy tờ có liên quan ra văn phòng công chứng thực hiện thủ tục mua bán nhà. Cách tốt nhất, các thành viên nên thỏa thuận với nhau để có sự thống nhất ý kiến thì việc thủ tục sẽ thực hiện dễ dàng hơn.

Trên đây là tư vấn từ Luật Việt Phong về thắc mắc của bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan , hoặc cần tư vấn, giải đáp quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý

Chuyên viên: Đỗ Thị Nga

Bài viết được thực hiện bởi: Luật sư. Nguyễn Văn Đại (Công ty Luật TNHH Việt Phong)

Để được giải đáp thắc mắc về: Quy định về những vấn đề liên quan đến tài sản thừa kế
Vui lòng gọi Tổng đài luật sư tư vấn pháp luật 24/7: 1900 6589

Để gửi Email tư vấn pháp luật, Báo giá dịch vụ pháp lý hoặc đặt Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp.
Vui lòng click tại đây

CÔNG TY LUẬT TNHH VIỆT PHONG

Hà Nội – Biệt thự 2.11 đường Nguyễn Xuân Khoát, KĐT Ngoại Giao Đoàn, Q. Bắc Từ Liêm
– Số 82 Nguyễn Tuân, Phường Thanh Xuân Trung, Quận Thanh Xuân

Bắc Giang – 65-67 khu Minh Khai, Thị trấn Chũ, huyện Lục Ngạn

Hưng Yên – Số 73 đường Nguyễn Văn Linh, Phường Bần Yên Nhân, Thị xã Mỹ Hào