Sổ tiết kiệm sẽ được chia như thế nào khi bố mất không để lại di chúc?

Tóm tắt câu hỏi: 

Sổ tiết kiệm sẽ được chia như thế nào khi bố mẹ chết không để lại di chúc? 

Chào Luật sư, Gia đình tôi có 5 người. Tôi là con út trong gia đình có 3 anh chị em. Tháng trước do tai nạn xe máy bố tôi đã mất đột ngột và không để lại di chúc. Khi còn sống bố mẹ tôi có một sổ tiết kiệm do hai bố mẹ tôi cùng đóng góp. Vậy giờ bố tôi mất mẹ tôi có được toàn quyền sử dụng sổ tiết kiệm đó không? Số tiền đó được chia như thế nào? Nếu mẹ tôi cứ tự ý tiêu số tiền trên thì tôi phải làm gì? 

Người gửi: Nguyễn Ngọc Nam (Thanh Hóa)

Luật sư tư vấn:

Xin chào bạn! Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:

1/ Cơ sở pháp lý

– Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014.

– Bộ luật dân sự năm 2005;  

2/ Sổ tiết kiệm sẽ được chia như thế nào khi bố mất không để lại di chúc? 

Theo thông tin bạn cung cấp thì tài sản là sổ tiết kiệm trên được hình thành trong thời kì hôn nhân và là tài sản chung bố mẹ bạn theo quy định tại khoản 1 điều 33 Luật hôn nhân, gia đình năm 2014. “Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.”  Như vậy, di sản thừa kế được xác định trong trường hợp này sẽ là 1/2 giá trị sổ tiết kiệm, 1/2 giá trị còn lại thuộc sở hữu của mẹ bạn.

Căn cứ theo quy định tại Điều 676  Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về Người thừa kế theo pháp luật. 

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Do đó, mẹ bạn và 3 anh em bạn sẽ được hưởng giá trị bằng nhau trên nửa giá trị sổ tiết kiệm trên.

Tuy nhiên, sổ tiết kiệm ngân hàng là một trường hợp đặc biệt, nếu mẹ bạn là người đứng tên trong sổ tiết kiệm thì mẹ bạn có quyền tự mình xác lập thực hiện giao dịch theo quy định tại khoản 1 điều 32 Luật hôn nhân gia đình năm 2014: “Trong giao dịch với người thứ ba ngay tình thì vợ, chồng là người đứng tên tài khoản ngân hàng, tài khoản chứng khoán được coi là người có quyền xác lập, thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản đó.”

Nếu di sản thừa kế trên chưa được khai nhận di sản thừa kế, thì theo quy định tại điều 32 Luật hôn nhân gia đình ở trên, mẹ bạn có quyền trong việc sử dụng tài sản trên mà không cần hỏi ý kiến của các bạn.

Nếu di sản thừa kế trên đã được thực hiện khai nhận di sản thừa kế tại cơ quan công chứng, thì khi sổ tiết kiệm trên sẽ thuộc sở hữu chung theo phần của mẹ bạn, bạn và hai người anh chị còn lại theo quy định tại khoản 1 điều 216 Bộ luật dân sự năm 2005: “Sở hữu chung theo phần là sở hữu chung mà trong đó phần quyền sở hữu của mỗi chủ sở hữu được xác định đối với tài sản chung”. Trường hợp này mẹ bạn chỉ có quyền định đoạt phần tài sản thuộc sở hữu của mình trong khối tài sản trên mà không có quyền tự ý lấy toàn bộ số tiền trên để sử dụng vào mục đích khác nếu không có sự đồng ý của anh em bạn theo quy định tại khoản 1 điều 223 Bộ luật dân sự năm 2005: “1. Mỗi chủ sở hữu chung theo phần có quyền định đoạt phần quyền sở hữu của mình theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật”. Nếu mẹ bạn tự ý tiêu toàn bộ số tiền trên thì bạn có quyền yêu cầu mẹ bạn hoàn trả khoản tiền thuộc sở hữu của mình.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về Sổ tiết kiệm sẽ được chia như thế nào khi bố mất không để lại di chúc? Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.