Thời hiệu thi hành bản án theo quy định của Bộ luật hình sự

Tóm tắt câu hỏi:

Luật sư cho tôi hỏi Bộ luật hình sự hiện hành có quy định như thế nào về thời hiệu thi hành bản án? Mong luật sư tư vấn giúp tôi.

Người gửi: Nguyễn Thị Thảo

Luật sư tư vấn:

Xin chào bạn! cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn cho bạn như sau:

Điều 55 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 có quy định:

“1. Thời hiệu thi hành bản án hình sự là thời hạn do Bộ luật này quy định mà khi hết thời hạn đó người bị kết án không phải chấp hành bản án đã tuyên.

2. Thời hiệu thi hành bản án hình sự được quy định như sau:a) Năm năm đối với các trường hợp xử phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc xử phạt tù từ ba năm trở xuống;

b) Mười năm đối với các trường hợp xử phạt tù từ trên ba năm đến mười lăm năm;

c) Mười lăm năm đối với các trường hợp xử phạt tù từ trên mười lăm năm đến ba mươi năm.

3. Thời hiệu thi hành bản án hình sự được tính từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật. Nếu trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này người bị kết án lại phạm tội mới, thì thời gian đã qua không được tính và thời hiệu tính lại kể từ ngày phạm tội mới.

Nếu trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này người bị kết án cố tình trốn tránh và đã có lệnh truy nã, thì thời gian trốn tránh không được tính và thời hiệu tính lại kể từ ngày người đó ra trình diện hoặc bị bắt giữ.

4. Việc áp dụng thời hiệu đối với các trường hợp xử phạt tù chung thân hoặc tử hình, sau khi đã qua thời hạn mười lăm năm, do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định theo đề nghị của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Trong trường hợp không cho áp dụng thời hiệu thì hình phạt tử hình được chuyển thành tù chung thân, tù chung thân được chuyển thành tù ba mươi năm.”

Trong thực tiễn thi hành bản án hình sự có hiệu lực pháp luật có một số trường hợp vì lý do nào đó như bị thất lạc, bị bỏ quên mà bản án đã không được thi hành. Chế định thời hiệu thi hành bản án hình sự được quy định tại Điều 55 Bộ luật hình sự là xuất phát từ yêu cầu đề cao trách nhiệm của cơ quan thi hành án đảm bảo cho mọi bản án có hiệu lực phải được thi hành. Nội dung của chế định này là luật quy định thời hạn để có thể buộc người bị kết án phải chấp hành bản án có hiệu lực pháp luật (khoản 2 Điều 55 Bộ luật hình sự). Thời hạn này dài hay ngắn tùy thuộc vào loại và mức hình phạt đã tuyên đối với người bị kết án, cụ thể như sau:

– Năm năm đối với các trường hợp xử phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc xử phạt tù từ ba năm trở xuống.

– Mười năm đối với các trường hợp xử phạt tù từ trên ba năm đến mười lăm năm.

– Mười lăm năm đối với các trường hợp xử phạt tù từ trên mười lăm năm đến ba mươi năm.

Thời hiệu thi hành bản án hình sự được tính từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật. Sau thời hạn trên đây người bị kết án sẽ không bị buộc phải chấp hành bản án nếu trong thời hạn luật định người này:

– Không phạm tội mới và

– Không trốn tránh việc thi hành án cũng như không bị truy nã.

Nếu người bị kết án trong trường hợp trên không thỏa mãn các điều kiện này thì thời hiệu thi hành bản án tính lại kể từ ngày phạm tội mới hoặc ngày ra trình diện hoặc bị bắt giữ (khoản 3 Điều 55 Bộ luật hình sự). Cố tình trốn tránh là cố tình giấu địa chỉ ẩn náu làm cho cơ quan có trách nhiệm không biết họ ở đâu hoặc trốn ra nước ngoài.

Đối với các trường hợp xử phạt tù chung thân hoặc tử hình, sau khi đã qua 15 năm, chánh án Tòa án nhân dân tối cao phải quyết định (áp dụng hay không áp dụng thời hiệu) theo đề nghị của viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Trường hợp không áp dụng thời hiệu thì hình phạt tử hình được chuyển thành tù chung thân, tù chung thân được chuyển thành tù 30 năm (khoản 4 Điều 55 Bộ luật hình sự).

Có thể nói rằng người bị kết án tù chung thân hoặc tử hình là thuộc đối tượng đặc biệt nguy hiểm cho nên việc áp dụng thời hiệu thi hành bản án là rất chặt chẽ và theo trình tự đặc biệt mới bảo đảm yêu cầu đấu tranh phòng ngừa tội phạm.

Do tính chất đặc biệt nguy hiểm của các tội trong lĩnh vực ạn ninh quốc gia đồng thời để phù hợp với pháp luật quốc tế, luật hình sự Việt Nam còn quy định không áp dụng thời hiệu thi hành bản án đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia và đối với các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh được quy định tại Chương XI và XXIV Bộ luật hình sự (Điều 56 Bộ Luật hình sự).

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về thời hiệu thi hành bản án theo quy định của Bộ luật hình sự. Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.