Trách nhiệm pháp lý đặt ra khi bán tài sản đang thế chấp tại ngân hàng.

Xin chào luật sư, tôi có câu hỏi như sau rất mong được luật sư tư vấn: 

Tôi có đem giấy tờ chiếc xe ô tô của tôi thế chấp để vay tiền ngân hàng. Sau đó, với lý do làm mất giấy tờ xe, tôi xin cấp lại giấy chứng nhận đăng ký xe ô tô rồi sau đó tôi đã bán chiếc xe này cho anh H. Hiện nay tôi rất sợ bị ngân hàng và anh H phát hiện. Luật sư cho tôi hỏi trong trường hợp này chiếc xe của tôi sẽ được giải quyết như thế nào ạ? Tôi có bị coi là phạm tội không? Cám ơn luật sư! 

Xin chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi của mình đến Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, Luật Việt Phong xin tư vấn cho bạn như sau:

– Bộ luật Dân sự 2015

– Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)

Theo như bạn trình bày thì bạn đã thế chấp chiếc xe ô tô của mình tại ngân hàng, tại khoản 8 Điều 320 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về nghĩa vụ của bên thế chấp như sau:

“8. Không được bán, thay thế, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 và khoản 5 Điều 321 của Bộ luật này.”

Khoản 4 và 5 Điều 321 Bộ luật dân sự quy định như sau:

“4. Được bán, thay thế, trao đổi tài sản thế chấp, nếu tài sản đó là hàng hóa luân chuyển trong quá trình sản xuất, kinh doanh. Trong trường hợp này, quyền yêu cầu bên mua thanh toán tiền, số tiền thu được, tài sản hình thành từ số tiền thu được, tài sản được thay thế hoặc được trao đổi trở thành tài sản thế chấp.

5. Được bán, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp không phải là hàng hóa luân chuyển trong quá trình sản xuất, kinh doanh, nếu được bên nhận thế chấp đồng ý hoặc theo quy định của luật.”

Căn cứ theo quy định trên thì tài sản thế chấp của bạn không thuộc hàng hóa luân chuyển trong quá trình sản xuất kinh doanh vì vậy việc bạn chỉ có thể được bán khi có sự cho phép của ngân hàng. Vì vậy hành vi bán ô tô của bạn cho anh H là hành vi vi phạm phạm luật và hợp đồng bán ô tô của bạn với anh H bị vô hiệu. Cụ thể trong trường hợp này bạn bị giới hạn về quyền định đoạt đối với chiếc ô tô trên. Theo đó, chiếc ô tô này vẫn được xác định là tài sản thế chấp và ngân hàng có quyền xử lý tài sản thế chấp trên trong trường hợp đến hạn thực hiện nghĩa vụ mà bạn không trả hoặc trả không đủ số tiền vay cho ngân hàng. Đối với hợp đồng bạn ký kết với anh H, nếu vào thời điểm hai người tiến hành giao dịch, bạn có thông báo với anh H biết về việc chiếc ô tô của bạn đang thế chấp tại ngân hàng thì hai bên sẽ tiến hành thỏa thuận để giải quyết theo trách nhiệm dân sự. Cụ thể,  anh H có nghĩa vụ trả lại ô tô và bạn trả lại số tiền nhất định (do các bên thỏa thuận) cho anh H.

Thực tế, việc xem xét yếu tố có cấu thành tội phạm hay không phụ thuộc rất nhiều vào ý chí của các bên khi tham gia giao dịch. Trong trường hợp này bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản nếu vào thời điểm tiến hành giao dịch bạn không hề thông báo cho anh H về việc đã thế chấp tài sản trên và anh H cũng không biết về việc thế chấp này. Trên cơ sở đó có thể xác định rằng bạn đã có thủ đoạn gian dối “xin cấp lại giấy tờ xe” để làm cho anh H tin rằng bạn có đầy đủ các quyền để định đoạt chiếc xe trên. Như vậy, bạn ý thức rằng mình không có quyền được bán chiếc xe tuy nhiên bạn đã tiến hành bán để nhằm chiếm đoạt một số tiền nhất định từ anh H. Điều này đã cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tại sản quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự như sau:

……”

Tóm lại, hợp đồng bán xe giữa bạn và anh H là vô hiệu và chiếc xe vẫn được xác định là tài sản thế chấp đối với khoản vay của bạn tại ngân hàng. Trong trường hợp hai bên ký hợp đồng mà anh H được thông báo hoặc có biết về việc chiếc ô tô là đối tượng của hợp đồng mua bán đang được thế chấp tại ngân hàng thì hai bên tiến hành giải quyết theo trách nhiệm dân sự. Ngược lại, anh H không được thông báo và cũng không biết về việc trên thì bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trong đó anh H được xác định là người bị hại.

Trên đây là tư vấn của Công ty Luật Việt Phong về Trách nhiệm pháp lý đặt ra khi bán tài sản đang thế chấp tại ngân hàng. Chúng tôi hy vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài 1900 6589 tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của Công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.