Tự ý lấy tài sản của người khác để trừ nợ có bị xử lý không?

Tóm tắt câu hỏi: 

Tự ý lấy tài sản của người khác để trừ nợ có bị xử lý không? 

Tôi có vay của người hàng xóm của tôi số tiền là 15 triệu đồng để làm ăn kinh doanh. Nhưng do thua lỗ nên đến hẹn mà tôi vẫn chưa trả nợ được. Tôi có hẹn người hàng xóm của tôi là 3 tháng nữa tôi sẽ trả đủ cả gốc lẫn lãi. Người hàng xóm của tôi không đồng ý nên nhiều lần đã đến đòi nợ gia đình nhà tôi. Vào chiều tối ngày 30/7/2016 người hàng xóm ấy đã lén lút vào nhà tôi lấy chiếc xe lead trị giá 40 triệu đồng để đi bán trừ nợ. Khi tôi phát hiện ra thì thấy anh ta đang bán chiếc xe đó ở hiệu cầm đồ. Tôi đã trình báo công an, công an đã lập biên bản và quyết định tạm thu giữ chiếc xe đồng thời tạm giam người hàng xóm đó. Gia đình nhà hàng xóm đã đến xin nhà tôi rút đơn. Tôi yêu cầu họ phải bồi thường số tiền 50 triệu đồng. Vậy khi tôi rút đơn để người hàng xóm bồi thường cho gia đình tôi có được không? Nếu không thì người hàng xóm nhà tôi sẽ bị xử lý về tội gì? Tôi cảm ơn. 

Người gửi: Trần Văn Dũng (Hải Dương)

Luật sư tư vấn:

Xin chào anh! Cảm ơn anh đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của anh, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn anh như sau:

1/ Cơ sở pháp lý:

– Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009;

– Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2003.

2/ Tự ý lấy tài sản của người khác để trừ nợ có bị xử lý không? 

Theo thông tin bạn cung cấp, người hàng xóm nhà bạn đã lén lút lấy trộm chiếc xe máy của gia đình bạn trị giá 40 triệu đồng. Sau đó đã mang ra hiệu cầm đồ bán chiếc xe này. Vậy người hàng xóm sẽ bị xử lý như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 138 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009 thì:
“1. Người nào trộm cắp tài sản của người khác có giá trị từ hai triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng hoặc dưới hai triệu đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.”
Mặc dù hàng xóm nhà bạn lấy xe với mục đích trừ đi số nợ mà gia đình bạn đã vay, tuy nhiên hành vi của người hàng xóm này đã cấu thành thành tội trộm cắp tài sản. Do đó, người hàng xóm đã trộm chiếc xe lead trị giá 40 triệu đồng nên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội trộm cắp tài sản và sẽ bị xử lý theo qui định của Điều 138 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009.

Nếu bồi thường theo yêu cầu thì hàng xóm của bạn có được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Theo quy định tại Điều 25 Bộ luật hình sự Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009 thì hàng xóm của bạn có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu thuộc các trường hợp: Khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa; Hoặc trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội đã tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm, thì cũng có thể được miễn trách nhiệm hình sự; Hoặc khi có quyết định đại xá. 

Như vậy, theo quy định này thì việc hàng xóm được phía gia đình bạn bãi đơn không thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự.
Ngoài ra, căn cứ Điều 105 Bộ luật tố tụng Hình sự năm 2003 qui định về “Khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại”, thì:
“1.Những vụ án về các tội phạm được quy định tại khoản 1 các điều 104, 105, 106, 108, 109, 111, 113, 121, 122, 131 và 171 của Bộ luật hình sự chỉ được khởi tố khi có yêu cầu của người bị hại hoặc của người đại diện hợp pháp của người bị hại là người chưa thành niên, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất;
2. Trong trường hợp người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu trước ngày mở phiên tòa sơ thẩm thì vụ án phải được đình chỉ …”.

Như vậy, theo quy định này thì chỉ có một số tội phạm sẽ chỉ bị xử lý khi có yêu cầu của người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của người bị hại, trong đó không bao gồm tội trộm cắp tài sản mà hàng xóm bạn phạm phải. Do đó, kể cả trường hợp bạn có bãi đơn thì cũng không thuộc trường hợp cơ quan tố tụng không khởi tố vụ án, hoặc đình chỉ vụ án (khi đã khởi tố). Tuy nhiên, việc bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả cho phía gia đình bạn là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự khi xem xét áp dụng hình phạt đối với hàng xóm của bạn.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về Tự ý lấy tài sản của người khác để trừ nợ có bị xử lý không?  Chúng tôi hi vọng rằng anh có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn anh vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của Công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.