Các căn cứ để được hưởng án treo theo quy định của Bộ luật hình sự hiện hành

Tóm tắt câu hỏi:

Luật sư cho tôi hỏi để cho người bị kết án tù được hưởng án treo thì cần có những căn cứ gì? Mong luật sư tư vấn giúp tôi.

Người gửi: Nguyễn Tiến Đạt (Hải Dương)

Luật sư tư vấn:

Xin chào bạn! Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:

Khoản 1 Điều 60 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 có quy định về án treo như sau:

“Khi xử phạt tù không quá ba năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù, thì Tòa án cho hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách từ một năm đến năm năm.”

Như vậy án treo có thể được hiểu là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện.

Án treo thể hiện tính nhân đạo của luật hình sự Việt Nam, có tác dụng khuyến khích người bị kết án tự tu dưỡng và lao động cộng đồng với sự giúp đỡ tích cực của xã hội cũng như gia đình đồng thời cảnh báo họ nếu phạm tội mới trong thời gian thử thách thì buộc phải chấp hành hình phạt tù đã tuyên.

Theo quy định của Bộ luật hình sự thì có 4 căn cứ để người bị kết án tù được hưởng án treo. Cụ thể như sau:

– Về mức phạt tù:

Mức hình phạt tù là căn cứ đầu tiên để tòa án xem xét cho người bị kết án tù có được hưởng án treo hay không.

Những người bị Tòa án phạt tù không quá 3 năm, không kể tội đã phạm là tội gì đều có thể được xem xét cho hưởng án treo. Trường hợp người bị xét xử trong cùng một lần về nhiều tội mà hình phạt chung không quá 3 năm tù thì cũng thuộc diện được xem xét cho hưởng án treo. Tuy nhiên, trường hợp này phải được xem xét thận trọng và chặt chẽ hơn để quyết định có cho hưởng án treo hay không.

Mức hình phạt tù không quá 3 năm được tuyên phải phù hợp  với tính chất và mức độ nguy hiểm của tội phạm trên cơ sở tuân thủ các căn cứ quyết định hình phạt áp dụng cho trường hợp phạm tội cụ thể. Tránh tình trạng vì tòa án có ý định cho hưởng án treo từ trước nên quyết định hình phạt tù ở mức thấp để thỏa mãn căn cứ này mà lẽ ra phải bị xử phạt tù ở mức cao hơn.

– Về nhân thân của người phạm tội:

Người được hưởng án treo phải là người có nhân thân tương đối tốt. Vì những đặc điểm nhân thân của người phạm tội không chỉ là căn cứ quan trọng của quyết định hình phạt mà còn là căn cứ cần thiết để xem xét người phạm tội với điều kiện cụ thể có khả năng tự giáo dục, cải tạo hay không để quyết định cho hưởng án treo.

Người phạm tội được coi là có nhân thân tương đối tốt phải là người chấp hành đúng chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của bản thân với tư cách là thành viên trong xã hội, chưa có tiền án, tiền sự.

Đối với những người có tiền án, tiền sự, nếu xét tính chất của tiền án, tiền sự cùng với chính chất của tội phạm mới thực hiện và các căn cứ khác thấy không cần bắt chấp hành hình phạt tù thì cũng có thể cho hưởng án treo nhưng tinh thần chung là hạn chế và thật chặt chẽ.

Khi đánh giá nhân thân người phạm tội phải xem xét toàn diện tất cả các đặc điểm về nhân thân, trong đó cần chú ý những đặc điểm nhân thân ảnh hưởng đến khả năng tự giáo dục, cải tạo. Thái độ của người phạm tội sau khi gây án và khi bị xét xử cũng có ý nghĩa nhất định đến việc cho họ được hưởng án treo hay không.

– Có nhiều tình tiết giảm nhẹ:

Các tình tiết giảm nhẹ cho hưởng án treo là những tình tiết được quy định tại khoản 1 Điều 46 Bộ luật hình sự cũng như các tình tiết giảm nhẹ được tòa án xác định trong từng vụ án vụ thể (phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 46).

Có nhiều tình tiết giảm nhẹ nhưng phải có từ 2 tình tiết trở lên trong đó nhất định phải có một tình tiết được ghi nhận tại khoản 1 Điều 46 Bộ luật hình sự.

– Thuộc trường hợp không cần bắt chấp hành hình phạt tù:

Khi áp dụng án treo, tòa án chủ yếu dựa vào 3 căn cứ cần phải có trên đây để kết luận về khả năng tự giáo dục, cải tạo của người bị kết án tù với sự giúp đỡ của xã hội, gia đình. Mặt khác, tòa án phải đối chiếu với yêu cầu phòng ngừa và chống tội phạm ở từng loại tội trong môi trường xã hội cụ thể của từng thời kì. Người phạm tội thuộc trường hợp được hưởng án treo phải là người thực sự có khả năng tự hoàn lương trong môi trường xã hội cụ thể, không có nguy cơ tái phạm, bởi tính chất loại tội phạm họ đã thực hiện cũng như do ảnh hưởng xấu của đối tượng xung quanh.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về các căn cứ để được hưởng án treo theo quy định của Bộ luật hình sự hiện hành. Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.