Kiện đòi bất động sản và thừa kế quyền sử dụng đất

Xin chào luật sư. Tôi có một câu hỏi xin được tư vấn ạ. Ông Nội tôi sau khi đi kháng chiến về muốn lấy lại thửa đất mà lúc trước ông cùng bà nội tôi ở và canh tác lúc chưa đi kháng chiến. Nhưng khi hòa bình về thì người con thứ 5 tự làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nhưng do đất ông bà tổ tiên nên ông Nội tôi muốn lấy lại cho tôi để ở và lập nhà thờ. Vậy ông ấy có lấy lại được không và cần thủ tục gì. Theo luật thừa kế thì gia đình ông Nội chỉ mình ông còn sống thì có được thừa kế mảnh đất đó không, khi mà cô tôi tự ý khai và lập sổ chứng nhận quyền sử dụng đất. Rất mong được tư vấn ạ. 

Xin chào bạn! Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:

– Luật dân sự 2015

– Luật đất đai 2013

Mặc dù bộ luật dân sự 2005 đã hết hiệu lực, tuy nhiên vẫn có tính chất tham khảo, cụ thể, Điều 688 Bộ luật dân sự 2005 quy định

Như vậy, quyền sử dụng đất được xác lập thông qua các hình thức sau: được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất bằng giao dịch có hiệu lực.

Như vậy, để xác định ông bạn có lấy lại được thửa đất này hay không thì cần xác định ông bạn có căn cứ xác lập quyền sử dụng đất đối với thửa đất này hay không. Cụ thể, cần làm rõ một số vấn đề sau:

– Thửa đất này là thuộc loại nào: được nhà nước giao, cho thuê hay công nhận quyền sử dụng, hay được nhận chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho; đất khai hoang, tự canh tác…

– Có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất không (như quyết định giao đất, cho thuê đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất hay các giấy tờ quy định tại Khoản 1 Điều 100, Điều 101 Luật Đất đai 2013); Quyền sử dụng đất của  cá nhân hay hộ gia đình. 

– Thời gian sử dụng đất

Vì thông tin bạn cung cấp không rõ, nên dựa theo những gì bạn cung cấp chúng tôi chia trường hợp sau:

– Trường hợp 1: thửa đất này là quyền sử dụng của cá nhân và ông bạn có giấy tờ chứng minh ông bạn có quyền sử dụng đối với thửa đất này như chúng tôi đã liệt kê ở trên, trường hợp này ông bạn có thể lấy lại thửa đất này. 

Về thủ tục, thì vì thửa đất này đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người con thứ 5 trong gia đình bạn nên ông bạn cần làm đơn khởi kiện gửi tòa án nhân dân để đòi lại quyền sử dụng đất kèm theo nội dung yêu cầu tòa án hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho người này do giấy chứng nhận đã cấp không đúng đối tượng sử dụng đất. Kèm theo đơn kiện ông bạn phải có các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất của mình. Sau khi được tòa giải quyết, cơ quan đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người con thứ 5 của gia đình bạn phải hủy, thu hồi giấy chứng nhận đã cấp, khi đó, ông bạn có thể làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất này theo quy định tại Điều 100, 101 Luật đất đai 2013.

– Trường hợp 2: Ông bạn không có căn cứ chứng minh mình có quyền sử dụng đối với thửa đất này thì cần xem xét vào hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của người con thứ 5 của gia đình bạn, nếu việc xin cấp và cấp giấy chứng nhận này là hợp pháp theo quy định của pháp luật đất đai thì ông bạn sẽ không đòi lại được đất. Trường hợp có căn cứ chỉ ra việc cấp giấy chứng nhận cho người con thứ 5 này là trái pháp luật thì ông bạn có thể yêu cầu cơ quan cấp hủy bỏ và thu hồi lại giấy chứng nhận đã cấp, sau đó, tùy vào hoàn cảnh sử dụng thực tế thửa đất này, ủy ban nhân dân sẽ xem xét xác định ai là người có quyền sử dụng thửa đất này.

– Trường hợp 3: thửa đất là của các cụ (đời trên ông bà bạn) để lại và giả định các cụ của bạn có quyền sử dụng đối với thửa đất này, thì khi đó việc xác định ai là người có quyền sử dụng thửa đất này phụ thuộc nào di chúc để lại của các cụ bạn. Trường hợp di chúc chỉ định rõ để lại quyền sử dụng đất cho ông bạn thì ông bạn có thể kiện đòi quyền sử dụng đất này như trường hợp 1. Trường hợp các cụ bạn không để lại di chúc hoặc các trường hợp khác không thể chia di sản theo di chúc để lại khi đó sẽ áp dụng thừa kế theo pháp luật, cụ thể, quyền sử dụng đất sẽ được chia đều cho mỗi người trong cùng hàng thừa kế. Theo đó, căn cứ Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015, quyền sử dụng đất này sẽ được chia đều cho từng người trong hàng thừa kế thứ nhất tức vợ/chồng, con đẻ, con nuôi còn sống tại thời điểm người để lại di chúc mất. Như vậy, trong trường hợp của gia đình bạn, quyền sử dụng đất sẽ được chia đều cho ông bạn và các anh chị em khác của ông bạn còn sống tại thời điểm đó theo phần bằng nhau. Như vậy, khi đó, cả ông bạn và người con thứ 5 kia và những người khác (nếu có) đều có một phần quyền sử dụng thửa đất này, do vậy, nếu người con thứ 5 kia được cấp GCNQSDĐ đối với cả thửa đất thì là sai và ông bạn có quyền khởi kiện để yêu cầu hủy giấy chứng nhận này và đòi quyền sử dụng đất tương ứng với phần thừa kế được chia.

Như vậy, tùy từng trường hợp ông bạn sẽ có thể đòi lại quyền sử dụng thửa đất này.

Về việc thừa kế thì cũng như chúng tôi đã trình bày thì việc hiện tại chỉ còn ông bạn còn sống không quyết định việc ông bạn có được thừa kế mảnh đất đó không mà phụ thuộc vào di chúc của người để lại mảnh đất, trường hợp không có di chúc sẽ chia theo pháp luật cho tất cả những người trong cùng một hàng thừa kế còn sống tại thời điểm người để lại di chúc qua đời và thời điểm chia thừa kế.

Trên đây là tư vấn từ Luật Việt Phong về việc kiện đòi bất động sản và thừa kế quyền sử dụng đất. Chúng tôi hy vọng quý khách có thể vận dụng được các kiến thức trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan , hoặc cần tư vấn, giải đáp quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý