Một vài lưu ý trong biện pháp dẫn độ tội phạm

Luật Việt Phong xin cung cấp một số thông tin về dẫn độ tội phạm trong tố tụng hình sự để khách hàng tham khảo:

Dẫn độ tội phạm là thủ tục đặc biệt trong hoạt động tố tụng hình sự quốc tế và được thực hiện chủ yếu dựa trên các điều ước quốc tế đa phương và điều ước quốc tế song phương, nhằm trao trả người có hành vi phạm tội cho quốc gia mà người đó là công dân, để quốc gia này thực hiện việc truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc áp dụng hình phạt đối với người phạm tội. Như vậy, trước hết dẫn độ tội phạm đòi hỏi phải có sự hợp tác quốc tế, vì lợi ích chung là phòng chống tội phạm quốc tế.

Điều 497 Bộ Luật Tố tụng dân sự năm 2015 có quy định Việc tiếp nhận, chuyển giao tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án sẽ được thực hiện theo quy định của điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, quy định của Bộ luật này, pháp luật về tương trợ tư pháp và quy định khác của pháp luật Việt Nam có liên quan.

Ngoài ra, theo  Điều 6  Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009, Người nước ngoài phạm tội ở ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật hình sự Việt Nam trong những trường hợp được quy định trong các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký kết hoặc tham gia cụ thể là Điều ước song phương và đa phương,

Như vậy, việc dẫn độ tội phạm có thể khát quát những đặc trưng  như sau:

Thứ nhất, dẫn độ tội phạm là việc một quốc gia chuyển giao người có hành vi phạm tội cho quốc gia khác. Việc chuyển giao này được thực hiện trên cơ sở yêu cầu của quốc gia có yêu cầu chuyển giao người có hành vi phạm tội. Người bị dẫn độ là người thực hiện hành vi phạm tội trên lãnh thổ của quốc gia yêu cầu, đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án bằng bản án đã có hiệu lực pháp luật, sau đó bỏ trốn sang quốc gia được yêu cầu chuyển giao. Việc chuyển giao người có hành vi phạm tội theo yêu cầu của quốc gia có yêu cầu chuyển giao do cơ quan có thẩm quyền của các quốc gia liên quan đến việc chuyển giao tiến hành.

Thứ hai, dẫn độ tội phạm chỉ được thực hiện trên cơ sở có yêu cầu dẫn độ từ quốc gia khác. Quốc gia mà người phạm tội mang quốc tịch, quốc gia nơi tội phạm xảy ra, nơi tội phạm hoàn thành hoặc quốc gia có quyền bị tội phạm xâm phạm đều có quyền yêu cầu dẫn độ. Nhưng việc có chấp nhận dẫn độ hay không lại phụ thuộc vào quyết định của quốc gia được yêu cầu dẫn độ. Nếu nhiều quốc gia yêu cầu dẫn độ một người thì quốc gia được yêu cầu căn cứ vào pháp luật của quốc gia mình, ĐƯQT đa phương, song phương có liên quan và tình hình tội phạm cụ thể để đưa ra quyết định có chấp nhận yêu cầu dẫn độ của một trong số các quốc gia đó hay không.

Thứ ba, dẫn độ tội phạm nhằm hai mục đích đó là truy cứu TNHS hoặc thi hành án đối với người có hành vi phạm tội. Các hoạt động này sẽ do quốc gia yêu cầu tiến hành sau khi tiếp nhận người bị dẫn độ từ quốc gia được yêu cầu. Trong thực tiễn, người phạm tội thường tìm cách che giấu hành vi phạm tội của mình hoặc chạy sang lãnh thổ của quốc gia khác để trốn tránh sự truy cứu TNHS của pháp luật. Nhiều trường hợp, người phạm tội đã trốn thoát ra nước ngoài, sử dụng giấy tờ giả hoặc các phương tiện khác để che giấu nhân thân, tìm cách cứ trú lâu dài, trốn tránh sự trừng trị của pháp luật. Mục đích chung của dẫn độ tội phạm chính là buộc người có hành vi phạm tội bỏ trốn đó phải chịu TNHS về tội phạm mà họ đã gây ra. Hoạt động dẫn độ tội phạm được thực hiện có ý nghĩa quan trọng đối với công tác bảo đảm an ninh, trật tự. Cho dù người phạm tội sử dụng nhiều thủ đoạn bỏ trốn, cuối cùng vẫn không thoát khỏi sự truy cứu TNHS. Kết quả này vừa là sự trừng phạt người phạm tội, vừa có tác dụng răn đe những người phạm tội khác đang có ý định bỏ trốn, rộng hơn là giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật của công dân.

Thứ tư, dẫn độ tội phạm được thực hiện trên cơ sở ĐƯQT hoặc mức độ quan hệ giữa các quốc gia. Các ĐƯQT về dẫn độ tội phạm gồm ĐƯQT đa phương mà quốc gia đó tham gia hoặc gia nhập và ĐƯQT song phương được kí kết giữa quốc gia được yêu cầu và quốc gia yêu cầu dẫn độ. Nếu có một yêu cầu dẫn độ phù hợp với ĐƯQT có liên quan giữa các quốc gia thành viên, yêu cầu đó phải được thi hành. Nếu từ chối không có cơ sở thì quốc gia được yêu cầu đã vi phạm nghĩa vụ quốc tế của mình đồng thời làm ảnh hưởng đến quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa hai quốc gia. Hoạt động dẫn độ tội phạm tuân thủ các nguyên tắc của pháp luật quốc tế và những nguyên tắc riêng của dẫn độ hay kể cả pháp luật quốc gia liên quan đến dẫn độ tội phạm hoặc dựa vào nguyên tắc có đi có lại giữa các quốc gia.

Nguồn: Dẫn độ tội phạm trong hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt Nam với một số quốc gia trên thế giới – Bộ Tư Pháp

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong  về Một vài lưu ý trong biện pháp dẫn độ tội phạm. Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.