Chia di sản thừa kế, thừa kế thế vị

Tóm tắt câu hỏi:

Chia di sản thừa kế, thừa kế thế vị

Ông bà ngoại tôi có 5 người con, 1 người mất liên lạc từ năm 1979, mẹ tôi mất năm 1987, ông mất năm 1994, cậu mất năm 1995 nhưng chưa lập gia đình, hiện còn bác và dì. Bác tôi được ông bà cho 1000m2 đất ngay cạnh. Tôi ở với bà ngoại từ năm 1987 và khi tôi lớn thì chăm sóc bà. Năm 2011, bà tôi mất để lại mảnh đất 1000m2 chưa có sổ đỏ chỉ có bản đồ địa chính mang tên bà nhưng không có di chúc.

Ông tôi có 1 người con riêng với vợ trước. Vậy tôi có được hưởng một phần tài sản bà để lại không, thủ tục để lấy tài sản thế nào vì giờ bác tôi đang giữ bản đồ địa chính của bà tôi?

Người gửi: Thu Hiền (Nghệ An)

Luật sư tư vấn

Xin chào bạn! Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của bạn, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:

1. Cơ sở pháp lý

– Bộ Luật Dân sự 2005

2) Chia di sản thừa kế, thừa kế kế vị

Đối với trường hợp của bạn, do bà bạn không để lại di chúc do vậy di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật.

Căn cứ theo quy định tại Điểm a, b Khoản 1 và Khoản 3 Điều 676 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về Những người thừa kế theo pháp như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
 Như vậy, bạn thuộc hàng thừa kế thứ hai (cháu ruột) và bác bạn, dì bạn sẽ thuộc hàng thừa kế thứ nhất.

Căn cứ theo quy định tại Điều 677 Bộ luật dân sự năm 2005 về trường hợp hưởng di sản thừa kế theo Thừa kế thế vị:
“Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”.

Mẹ bạn mất năm 1987, bà bạn mất năm 2011. Như vậy mẹ bạn chết trước bà của bạn do đó bạn là con sẽ là người thừa kế thế vị của mẹ bạn.

Do bạn không nói rõ ngôi nhà là tài sản chung hay tài sản riêng của ông bà bạn, cho nên chúng tôi chia 2 trường hợp như sau:

Trường hợp 1: Ngôi nhà là tài sản riêng của bà bạn.

Như vậy, Di sản mà bà bạn để lại sẽ được chia cho những người sau đây: bác bạn + dì của bạn + bạn. Theo quy định của pháp luật, bạn được hưởng 1 phần tài sản do bà bạn để lại. Để được chia tài sản bạn nên thoả thuận với những người trên. Trường hợp bạn không thoả thuận được thì khởi kiện chia di sản thừa kế tới Toà án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản.

Trường hợp 2: Ngôi nhà là tài sản chung của ông bà bạn.

Căn cứ theo Khoản 2 Điều 66 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định về Giải quyết tài sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết như sau:

“2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.”

Như vậy giá trị ngôi nhà sẽ được chia đôi làm 2 phần: 1 phần của ông bạn và 1 phần của bà bạn được chia theo pháp luật về thừa kế. Do ông bạn cũng đã mất nên phần tài sản của ông bạn sẽ được chia làm 5 phần như sau: căn cứ theo điểm a Khoản 1 Điều 676 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về Những người thừa kế theo pháp luật (đã phân tích ở trên) thì người con nuôi và vợ trước của ông bạn sẽ hưởng thừa kế từ tài sản của ông bạn và thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Cùng với đó cũng là bác bạn + dì của bạn + bạn thuộc hàng thừa kế thứ nhất.

Phần của bà bạn thì được chia như Trường hợp 1.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về vấn đề Chia di sản thừa kế, thừa kế kế vị. Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.