Người 80 tuổi có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự như thế nào?

Xin hỏi, người 80 tuổi có năng lực pháp luật và năng lực hành vi pháp luật như thế nào ? – Bạn đọc Phương Nhung (Hạ Long)

Luật sư Nguyễn Văn Đại (Công ty Luật TNHH Việt Phong – Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) tư vấn như sau:

Năng lực pháp luật dân sự là khả năng của cá nhân có quyền dân sự và nghĩa vụ dân sự. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân có từ khi người đó sinh ra và chấm dứt khi người đó chết. Những điều này được quy định tại Điều 16 Bộ Luật Dân sự năm 2015 như sau:

Điều 16. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân

“1. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân là khả năng của cá nhân có quyền dân sự và nghĩa vụ dân sự.

2.Mọi cá nhân đều có năng lực pháp luật dân sự như nhau.

3.Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân có từ khi người đó sinh ra và chấm dứt khi người đó chết.”

Ngoài ra, tại Điều 17 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về nội dung năng lực pháp luật dân sự của cá nhân như sau:

Nội dung năng lực pháp luật dân sự của cá nhân bao gồm:

– Quyền nhân thân không gắn với tài sản và quyền nhân thân gắn với tài sản.

– Quyền sở hữu, quyền thừa kế và quyền khác đối với tài sản.

– Quyền tham gia quan hệ dân sự và có nghĩa vụ phát sinh từ quan hệ đó.

Tại Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự như sau:

– Mọi cá nhân, pháp nhân đều bình đẳng, không được lấy bất kỳ lý do nào để phân biệt đối xử; được pháp luật bảo hộ như nhau về các quyền nhân thân và tài sản.

– Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng.

– Cá nhân, pháp nhân phải xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình một cách thiện chí, trung thực.

– Việc xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự không được xâm phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

– Cá nhân, pháp nhân phải tự chịu trách nhiệm về việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự.

Vậy người 80 tuổi có năng lực hành vi pháp luật dân sự hay không?  Căn cứ vào Điều 22 Bộ luật dân sự năm 2015 có quy định về người nào bị mất năng lực hành vi dân sự:

“1. Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.

Khi không còn căn cứ tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

2.Giao dịch dân sự của người mất năng lực hành vi dân sự phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện.”

Như vậy, một người được xác định là mất năng lực hành vi dân sự chỉ khi Tòa án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự. Trong trường hợp này, Tòa chỉ đưa ra quyết định tuyên bố một người năng lực hành vi dân sự khi có các điều kiện sau:

– Một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình;

– Có kết luận của tổ chức giám định về việc người đó bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình;

– Người có quyền, lợi ích liên quan yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

Như vậy, người 80 tuổi vẫn có năng lực hành vi dân sự trừ những trường hợp như quy định trên.