Đòi lại đất đai trong trường hợp có giao dịch chuyển quyền sử dụng đất trái pháp luật?

Tóm tắt câu hỏi:

Đòi lại đất đai trong trường hợp có giao dịch chuyển quyền sử dụng đất trái pháp luật?

Tôi tên là: Nguyễn Thị Xuân sinh năm 1965. Năm 1994, tôi bị bạn bè lừa bán sang Trung Quốc, trước khi bị lừa bán tôi có nhà cửa, đất đai, ruộng vườn có địa chỉ tại: thôn Văn Ông, xã Tảo Dương Văn, Ứng Hoà, Hà Nội. Sau khi bị lừa bán, gia đình tôi đã không trình báo công an.

Toàn bộ nhà cửa đất đai của tôi được 3 anh em trong gia đình tự ý chia nhau và nhập vào sổ đỏ của mình. Vào năm 2009 tôi có viết thư gửi về cho gia đình và nói vẫn còn sống, đã lấy chồng Trung Quốc và có 2 con. Năm 2011 tôi có về Việt Nam theo đường chui cùng chồng đi theo (tôi về nhưng không trình báo công an). Lần này về 3 anh em những người đã lấy đất có đưa cho tôi 1 số tiền và vàng nói là tiền đất ruộng vườn của tôi (việc đưa tiền vàng không có hợp đồng, không giấy tờ giao nhận). Rồi tôi cùng chồng quay lại Trung Quốc. Năm 2016 do bị bệnh và bị chồng đánh đập bạo hành tôi muốn về Việt Nam ở sinh sống không muốn quay lại Trung Quốc.

Xin hỏi: Trường hợp của tôi sẽ giải quyết như thế nào? Tôi có quyền đòi lại đất đai ruộng vườn mà 3 anh em của tôi đã nhập vào bìa đỏ không? Trong khi tôi đã nhận 1 số tiền và vàng của anh em cho. Tôi có được nhà nước ưu tiên hỗ trợ gì không? Tôi xin cảm ơn!

Người gửi: Nguyễn Thị Xuân (Hà Nội)

Luật sư tư vấn:

Xin chào chị! Cám ơn chị đã gửi câu hỏi của mình tới Luật Việt Phong. Về câu hỏi của chị, công ty Luật Việt Phong xin tư vấn và hướng dẫn chị như sau:

1/Căn cứ pháp lý

– Bộ luật dân sự năm 2005;

– Luật đất đai năm năm 2013;

– Nghị định 136/2013/NĐ-CP ngày 21 tháng 10 năm 2013 Quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội. 

2/ Đòi lại đất đai trong trường hợp có giao dịch chuyển quyền sử dụng đất trái pháp luật?

Theo thông tin chị cung cấp thì chị bị lừa bán sang Trung Quốc, trước khi bị lừa bán có nhà cửa, đất đai, ruộng vườn. Khi chị ở Trung Quốc, toàn bộ nhà cửa đất đai đó đã được 3 anh em chị tự ý chia nhau nhập vào sổ đỏ của mình và chị đã nhận 1 số tiền và vàng của anh em cho. Nay trở về Việt Nam chị muốn đòi lại nhà cửa, đất đai, ruộng vườn của mình.

Trong trường hợp này là quan hệ tranh chấp đòi tài sản là quyền sử dụng đất, và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Vì vậy, khi đòi tài sản thì theo quy định tại Điều 256 Bộ luật Dân sự năm 2005:

“Chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp có quyền yêu cầu người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật đối với tài sản thuộc quyền sở hữu hoặc quyền chiếm hữu hợp pháp của mình phải trả lại tài sản đó, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 247 của Bộ luật này. Trong trường hợp tài sản đang thuộc sự chiếm hữu của người chiếm hữu ngay tình thì áp dụng Điều 257 và Điều 258 của Bộ luật này.”

 Trước hết tài sản kiện đòi phải thuộc quyền sở hữu, sử dụng hợp pháp của người đòi. Đối với vụ việc này, nhà cửa, đất đai, ruộng vườn phải là tài riêng của chị, các giấy tờ về quyền sử dụng đất cung cấp chị chưa nói rõ. Trong khi đó đòi lại tài sản trong trường hợp này là tranh chấp đất đai bao gồm các dạng tranh chấp như: tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất; tranh chấp liên quan đến giao dịch về đất và tranh chấp về tài sản gắn liền với quyền sử dụng đất.

Khi các anh em của chị đã tự ý nhận tài sản thực hiện thủ tục đăng ký sang tên mình mà không có sự đồng ý của chị; khi đó chị lại không ở Việt Nam; và thấy rõ việc tự ý ở trên có những dấu hiệu vi phạm quy định pháp luật thì chị có thể đề đòi lại tài sản của mình. Việc tự ý nhận và nhập tài sản và sang tên sổ đỏ ở đây chúng tôi xác định là giao dịch về nhà đất.

Vậy, muốn lấy lại tài sản, chị phải chứng minh được các giao dịch chuyển quyền sử dụng đất vô hiệu. Theo điều 127 và điều 122 Bộ luật Dân sự năm 2005 thì các trường hợp giao dịch vô hiệu gồm: Người tham gia giao dịch không có năng lực hành vi dân sự; Mục đích và nội dung của giao dịch vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội; Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo; Giao dịch dân sự vô hiệu do bị nhầm lẫn; Giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa; Giao dịch dân sự vô hiệu do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình; Giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức.

Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu theo Điều 137 Bộ luật dân sự 2005 quy định:” Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.”

Như vậy, nếu chị chứng minh được giao dịch chuyển quyền sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp nêu trên thì chị có quyền yêu cầu Tòa án tuyên giao dịch vô hiệu. Nếu giao dịch vô hiệu, các anh chị phải trả lại tài sản là quyền sử dụng đất đã nhận.

Về vấn đề chị có nhận một số tiền và vàng từ anh em và được coi là tiền đất ruộng vườn của chị (việc đưa tiền vàng không có hợp đồng, không giấy tờ giao nhận), chị chưa nói rõ số tiền đó là bao nhiêu, nó có tương đương với giá trị nhà đất của chị hay không hay nó chỉ là một khoản tiền được các anh em chị trích ra chỉ để mang tính chất bồi thường cho chị. 

Về sự ưu tiên hỗ trợ của nhà nước thì chị có thể được hưởng chế độ trợ giúp xã hội theo quy định tại Nghị định 136/2013/NĐ-CP Quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội. Trong đó, cơ quan có thẩm quyền xác định chị sẽ thuộc Đối tượng được nhận chăm sóc, nuôi dưỡng tại cộng đồng được quy định tại điểm b khoản 2 Điều 18:

“b) Nạn nhân của bạo lực gia đình; nạn nhân bị xâm hại tình dục; nạn nhân bị buôn bán; nạn nhân bị cưỡng bức lao động cần được bảo vệ khẩn cấp trong thời gian chờ đưa về nơi cư trú hoặc đưa vào cơ sở bảo trợ xã hội, nhà xã hội;“

Theo đó chị sẽ được hưởng chế độ theo Khoản 2 Điều 19  của Nghị định này: 

“a) Tiền ăn trong thời gian sống tại hộ nhận chăm sóc, nuôi dưỡng;

b) Chi phí điều trị trong trường hợp phải điều trị tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh mà không có thẻ bảo hiểm y tế;

c) Chi phí đưa đối tượng về nơi cư trú hoặc đến cơ sở bảo trợ xã hội, nhà xã hội.”

Chị cần thực hiện những thủ tục cần thiết theo Điều 22 của Nghị định để được hưởng quyền lợi của mình.

Trên đây là tư vấn của công ty Luật Việt Phong về vần đề Đòi lại đất đai trong trường hợp có giao dịch chuyển quyền sử dụng đất trái pháp luật? Chúng tôi hi vọng rằng quý khách có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn quý khách vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý.