Quyền nuôi con sau ly hôn

Xin hỏi, sau ly hôn ai có quyền được nuôi con? – Bạn đọc Hoánh Thành (Quảng Bình)

Luật sư Nguyễn Văn Đại (Công ty Luật TNHH Việt Phong – Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) tư vấn như sau:

Trong thời kì hôn nhân, vợ chồng phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái, tuy nhiên nếu vợ chồng có mâu thuẫn với nhau không thể giải quyết, không thể sống chung với nhau nữa dẫn đến phải ly hôn, lúc đó con cái sẽ phải lựa chọn ở cùng với bố hoặc ở cùng mẹ. Vậy ai là người có quyền nuôi con sau ly hôn?

Theo Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, con dưới 36 tháng tuổi phải được giao cho mẹ trực tiếp nuôi dưỡng, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Trước khi xác lập quyền nuôi con, hai vợ chồng có thể thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con và các quyền, nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Trường hợp vợ chồng không thể thỏa thuận được thì Tòa án sẽ là nơi có thẩm quyền quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi, căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con. Những điều kiện thường xét đến như:

-Điều kiện về vật chất: Thu nhập thực tế, công việc ổn định, chỗ ở ổn định, ăn uống, sinh hoạt, điều kiện học tập…

-Điều kiện về tinh thần: Thời gian chăm sóc con, môi trường giáo dục, tình cảm dành cho con từ trước đến nay, điều kiện cho con vui chơi giải trí, trình độ học vấn, nhân cách đạo đức của cha mẹ,….

Trường hợp người con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

Việc vợ chồng ly hôn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của con trẻ vì vậy để đảm bảo cho con một môi trường sống tốt, đảm bảo cho quá trình trưởng thành của con trẻ, Tòa án sẽ xem xét và ra quyết định giao con cho một trong hai bên khi xét thấy điều kiện về vật chất và điều kiện về tinh thần của con được tốt nhất.

Tuy chỉ có một bên được giao quyền trực tiếp nuôi con nhưng bên còn lại vẫn phải có trách nhiệm cấp dưỡng theo khoản 2, Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định:

“Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con”

Mức cấp dưỡng trong trường hợp này được quy định tại Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014. Mức cấp dưỡng do các bên tự thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng. Nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

Tuy nhiên, việc giao con cho một bên trực tiếp nuôi dưỡng có thể được thay đổi căn cứ quy định tại Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con. Trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

-Người thân thích: là người có quan hệ hôn nhân, nuôi dưỡng, có cùng dòng máu về trực hệ và có họ trong phạm vi ba đời, có thể là ông, bà, cô, dì, chú, cậu, mợ… (theo Khoản 19 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014);

-Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình, về trẻ em: Ủy ban Nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh;

-Sở Lao động, Thương binh và Xã hội;

-Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội;

-Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch…;

-Hội Liên hiệp phụ nữ.

Như vậy, việc giao quyền nuôi con sau ly hôn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố xác định, nếu vợ chồng không thỏa thuận được thì Tòa án có thẩm quyền xem xét và quyết định giao quyền nuôi con. Quyền trực tiếp nuôi con cũng có thể thay đổi theo quy định pháp luật.